Թուրքիայի համար օղակը գնալով նեղանում է
Posted on March 19, 2010, by admin, under Հարցազրույցներ.
ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հարցազրույցը «ԱՌԱՎՈՏ»-ին:
– Ինչպե՞ս եք գնահատում այն, որ թեեւ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին էլ Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանի սպառնալիքը` Թուրքիայում ապօրինի ապրող հայերին արտաքսելու մասին, հիշեցրել էր 1915թ. դեպքերի մասին` այնուամենայնիվ նա նշեց, թե այդ հայտարարությունը չեն ուզում կապել հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացման գործընթացի հետ:
– Այս բոլոր իրադարձությունների մեջ մի տեսակ կեղծիք կա: Կեղծն այն է, որ կա՛մ մենք մեզ լավ չենք ճանաչում, կա՛մ հակառակ կողմին լավ չենք ճանաչում, իսկ գուցե փորձում ենք մեզ խաբել կամ էլ հակառակ կողմին: Ազգային ամբողջ կյանքը ալեկոծվեց այս արձանագրությունների հետեւանքով: Եվ ունեցանք ՍԴ որոշում, որը չեմ ասի, թե արձանագրությունների վերաբերյալ միայն թրքական կողմին պատասխան էր: ՍԴ որոշումը նաեւ պատասխան, գնահատական էր ստորագրողներին, թե այն, ինչ դուք ստորագրել եք` չէ՛ր կարելի ստորագրել, այն թերի է, անընդունելի ու միայն այս ձեւով կարելի է համարել ընդունելի:Այսինքն, ՍԴ որոշումը նաեւ ՀՀ նախագահի եւ ԱԳ նախարարի դեմ էր: Եվ եթե այդպես էր` ես համարում եմ, որ ՍԴ-ն ամբողջությամբ անկախ մի հաստատություն չէ, որ կարողանար ՀՀ նախագահի եւ նախարարի դեմ որոշում կայացներ, ուրեմն` պիտի եզրակացնել, որ իբրեւ ազգային կյանքի ալեկոծման հետեւանք` սա մի ինքնագիտակցություն էր, որ սխալը պետք է մի տեղ սրբագրել: Ու ՍԴ-ով փորձ արվեց սրբագրել այդ սխալը, ինչն ինքնստինքյան լավ երեւույթ է: Բայց այստեղ էլ մենք մինչեւ վերջ անկեղծ չենք: Սխալը սրբագրելուց հետո` ասում ենք, թե արձանագրությունները պետք է հաստատել այնպես, ինչպես ստորագրվել են: Ես չե՛մ հասկանում: Եվ մեր այս երկիմաստ պահվածքն է, որ թուրքերին տալիս է հնարավորություն այսքան շփանալու, սանձարձակ լինելու, եւ իրենց ագահությունը չսահմանափակելու ու Ղարաբաղի հարցով խնդիր դնելու, սպառնալից լեզվով խոսելու, ողջ հայ ժողովրդի ճիգը, պայքարը` Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման առումով` պայմանավորելու այս մի կտոր արձանագրությունների ստորագրումով: Այս ամբողջը բխում է մեր երկիմաստ պահվածքից, իսկ այն առաջին հերթին անկեղծության պակասի հետեւանք է: Չեմ ուզում ավելի ծանր խոսք ասել, թե չգիտեինք` ինչ ենք անում եւ այլն. ամենամեղմ բառը, որ ուզում եմ գործածել եւ, որը քաղաքականության մեջ գուցե ընթացիկ երեւույթ է` անկեղծության պակասն է, եւ ոչ հստակությունը:
– ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանն օրերս հայտարարել էր, թե այժմ վավերացման հնարավոր բոլոր ողջամիտ ժամկետները սպառվել են` «Հայաստանը, հնարավոր է, հետ կանչի իր ստորագրությունը»: Սա ընդամենը նրա՞ կարծիքն է, թե՞ Ձեր շփումներից դատելով` կարող եք ասել, որ իշխանական վերնախավում այս մտադրությունն արդեն հասունացած է:
– Կարծում եմ, սա Գալուստ Սահակյանից չի գալիս. դա իշխանական թեւի` ՀՀ նախագահի մոտեցումն է: Կարծում եմ, որ ի սկզբանե պայմանավորվածություն կար այդ տեսակ բանի վերաբերյալ: Եվ այդ ողջամիտ ժամանակը կարծեմ որ հատում է: Նախագահը կկարողանա՞, քաղաքական այդքան կամք կունենա՞, որ հետ կանչի ստորագրությունը, չեղյալ հայտարարի այդ արձանագրությունները եւ սկսի նոր բանակցություններ` չեմ կարող ասել, քանի որ զգում եմ, որ այսօր ճնշումը մեծ է Հայաստանի վրա, զգում եմ, որ մենք այդքան լավ վիճակում չենք: Բայց կարծում եմ, որ ժամանակը հասունացել է եւ նախագահը պետք է ցույց տա այդ քաղաքական կամքը:
Մի անգամ պետք է բաց ճակատով կանգնենք աշխարհի առջեւ` ասելու համար, որ մենք իսկապես ուզում ենք հարաբերություններ ունենալ, բայց առանց նախապայմանների: Մեզ երկու պարբերությամբ արձանագրություն է պետք` սահմանը բացում ենք, ստեղծում դիվանագիտական հարաբերություններ եւ մեր բոլոր խնդիրները փորձում ենք լուծել բանակցությունների ընթացքում: Մնացածն արդեն խաղ է, որ խաղում ենք մեր սրբությունների, միասնականության եւ զգացումների հետ, ինչի իրավունքը չունենք:
– Եթե ՀՀ նախագահն իրոք հիմա գնա այդ քայլին` ի՞նչ կլինի միջազգային հանրության արձագանքը, այն պայմաններում, երբ ԱՄՆ պետքարտուղարի օգնականը ուղղակի է հայտարարել, թե իրենք ճնշում են Թուրքիային եւ Հայաստանին, որ առաջ մղեն արձանագրությունների վավերացումը:
– Հայաստանն ունի մի մեծ առավելություն, որը պետք է օգտագործի մինչեւ վերջ` մե՛նք չենք փակել սահմանը: Եվ բաց ու հստակ ասում ենք` վաղն իսկ պատրաստ ենք դիվանագիտական հարաբերություններ ստեղծել: Մնացածն արդեն նախապայմաններ են: Մնացածն արդեն սպառնալիքներ են: Իհարկե, ամեն սխալ ունի իր համապատասխան գինը, որ պետք է վճարվի: Ցավոք, այս սխալի գինը պետք է վճարենք ազգովի` իբրեւ պետականություն: Բայց չեմ կարծում, որ այսօրվա գինը, որ պետք է վճարենք` ավելի մեծ կլինի, քան հետագա գինը: Սխալի առաջը որտեղ առնենք` շահ է:
– ՀՅԴ-ն պնդում էր, թե արձանագրությունների գինը կլինի նաեւ Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի կասեցումը: Սակայն ԱՄՆ-ում եւ Շվեդիայում տեղի ունեցածը կոալիցիայի ներկայացուցիչներին հիմք տվեց ասելու, թե տեղի ունեցավ լրիվ հակառակը:
– Սա ճիշտ մոտեցում չէ: Նախ` սա միջազգային հանրային կարծիքի հակազդեցությունն էր այն երեւույթին, որ ստորագրված արձանագրությունները չեն վավերացվել Թուրքիայի կողմից: Բայց նաեւ չեմ հավատում, թե որեւէ բան կարող է կասեցնել Ցեղասպանության ճանաչումը` այդ գործընթացը Հայաստանի իշխանության կողմից չի ղեկավարվում: Մեր ազգն է տերն այդ հարցի: Մեր պետականության որեւէ քաղաքական ուժ չի կարող կասեցնել այդ ընթացքը, կարող է միայն դժվարացնել` ինչը եւ պատահեց արձանագրությունների ստորագրումից հետո:
– Իսկ ե՞րբ է հեշտ եղել:
– Ոչ մի ժամանակ էլ հեշտ չի եղել: Բայց մեր լեզուն շատ է կարճանում, երբ մեր հայկական պետականությունն այս հարցով շահագրգիռ չէ: Եվ այդ շահագրգռվածության հակառակ փաստն են տվել այս արձանագրությունները: Նաեւ ասեմ` այն բանաձեւերը, որոնք հաստատվել են` մանավանդ ԱՄՆ կոնգրեսի ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի բանաձեւը, մեզ համար ձախողում է: Մենք այնտեղ 3 անգամ բանաձեւ ենք անցկացրել: 3 անգամ էլ քվեների տարբերությունը շատ ավելին է եղել: Եթե այս անգամ 1 քվեի տարբերություն եղավ` նշանակում է, շատ ավելի մեծ դժվարություններ ենք ունեցել:
– 3 անգամ էլ այն ունեցել է նույն ավարտը` ԱՄՆ վարչակազմի եւ թուրքական լոբբի ջանքերով բանաձեւը չի հասել ավելի բարձր ատյաններ: Շվեդիայում էլ նույն պատմությունն եղավ` խորհրդարանը ճանաչեց, վարչապետը ներողություն խնդրեց: Այս ամենը հաշվի առնելով` ի՞նչ արդյունք են ունենում նման բանաձեւերը` բացի թուրքերին նյարդայնացնելուց:
– Կարծում եմ, որ հայ ժողովրդին քաղաքական դիմագիծ են տալիս: Հայաստանի Հանրապետությանը մեծ հնարավորություններ, լծակներ են տալիս: Եվ վերջին հաշվով` կարծում եմ, օղակը գնալով անընդհատ նեղանում է Թուրքիայի համար. թուրքերի համար ավելի անխուսափելի է դառնում, որ այս իրողությունը պետք է ճանաչեն. Ցեղասպանության հարցն ընդունելու, խոստովանելու, դատապարտելու կողմնակիցների թիվը մեծանում է: Կարեւորը պայքարն է, որ չպետք է դադարի: Եվ մեր պայքարը նույնիսկ չի ավարտվի Ցեղասպանության ճանաչումով: Սա վերջապես ազգային ազատագրական պայքար է: Ինքնին դրա ընթացքը` անկախ որոշակի արդյունքից, հայ ժողովրդին վերածել է քաղաքական գործոնի, ՀՀ համար դռներ է բացել, ապահովել հեղինակություն: Այս ընթացքն ազդեցության, ճնշման միջոց է` պետք է միայն գնահատել ու ճիշտ օգտագործել:
Շարունակությունը կարդացեք 19 03 2010 – համարում
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ
ՙ
