Սերունդների իրավունքը ապահովագրել` պարտավոր ենք
Posted on October 13, 2008, by admin, under Հարցազրույցներ.
Հ-1 հեռուստաընկերության «25 րոպե»հաղորդաշարի հյուրն էր ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանը
-Պարոն Մարգարյան, միանգամից անցնեմ հայ-թուրքական հարաբերությունների թեմային, որովհետեւ մեկ ամիս շարունակ ժողովուրդը դրանից է խոսում: Բոլորը զսպվածություն ցուցաբերեցին, ինչ-որ չափով ընդունեցին Գյուլի այցը, դուք չընդունեցիք եւ դրա դեմ բողոքեցիք: Դուք նույն կոալիցիայի կազմում եք, որն, ի դեպ, նախագահի հետ միասին հրավիրել էր Թուրքիայի նախագահին Հայաստան: Չնայած դրան` դուք այդ այցի դեմ ցույց արեցիք: Ինչպես կբացատրեք Ձեր դիրքորոշումը:
-Ասեմ, որ Թուրքիայի հետ հարաբերությունը ցանկացած երկրի հետ հարաբերություն չէ, եւ շատ բնական է, որ Թուրքիայի հետ հարաբերությունը մեզ լրջորեն մտահոգում է: Հարցին պետք է նայել մի քանի կտրվածքով:
Նախ` հրավեր Գյուլին եւ հայ-թուրքական հարաբերություններ: Գյուլի գալուն մենք դեմ չենք եղել, եղել ենք համակարծիք, այցի հետ կապված որեւէ խնդիր չունենք: Բայց թե հայ-թուրքական հարաբերությունները ինչպե՞ս պետք է ընթանան, այս խնդրի հետ կապված` մենք ունենք բավականին լուրջ մտահոգություններ: Մենք չենք ցանկացել Գյուլի այցը ձախողել: Եթե նման նպատակ ունենայինք, այլ միջոցներ կձեռնակեինք: Մեր նպատակը հայ ժողովրդի ցանկությունը, պահանջը, ակնկալիքը Գյուլին ներկյացնելն էր: Կարծում եմ` սա արդարացի եւ ազգային կեցվածք էր: Ցավում եմ բոլոր նրանց համար, ովքեր իրենց ազգային են համարում, բայց չունեցան այդ օրը մեր կողքին լինելու, քաղաքակաիրթ կեցվածք դրսեւորելու համարձակությունը:
Այո, մենք կոալիցիայի անդամ ենք, բայց, ի տարբերություն մյուսների, հայ-թուրքական հարաբերություններում առավել մտահոգ ենք: Կոալիցիայի մեր մյուս գործընկերները կամ շատ իրազեկված են, եւ այդ պատճառով մտահոգ չեն, կամ էլ այս հարցում պարզապես անտարբեր են: Ես ուրիշ կերպ գնահատել չեմ կարող: Ուղղակի կուսակցությունների համար տարբեր հարցեր տարբեր կարեւորություն եւ շեշտադրություն ունեն:
Գյուլի Հայաստան գալու հետ կապված` մենք ցուցաբերեցինք նվազագույն կեցվածք: Հավատացած եմ, որ մեր հասարակությունը, մեր մտավորականությունը, /իմ պահանջն ավելի շատ քաղաքական վերնախավից եւ մտավորականությունից է/ պետք է ազգային կեցվածք դրսեւորեին, որը միայն հարգանք կպարտադրեր: Այսօր շատերն են գնահատում մեր կեցվաքը: Ցավում եմ, որ այդ օրը դրսում` հրապարակի վրա, զգացվում էր ազգային կողմնորոշում ունեցող ուժերի նվազ դերակատարութուն: Դա իհարկե ցավալի է, եւ ես հիմա դժվարանում եմ պատկերացնել, թե ինչպես են նրանք վերաբերվում այդ օրը ցուցաբերած սեփական պահվածքին:
– Պարոն Մարգարյան, մի պահ հիմա պատկերացրեք, որ իրենց ազգային համարող բոլոր քաղաքական ուժերն ու մտավորականները, ողջ Հայաստանը հանկարծ դուրս գար փողոց ու բողոքեր Գյուլի այցի դեմ այն դեպքում, երբ մեր նախագահն էր հրավիրել այդ մարդուն:
– Այո, հրավիրել է, բայց դա չի նշանակում, որ մենք պետք է դադարենք կեցվածք ունենալ: Սա ճիշտ մոտեցում չէ: Կեցվածք ցույց տալու մեջ ոչ մի անահարմար բան չկա: Տարբեր երկրներում էլ դա տեղի է ունենում: Երբ Գյուլը գնում է Ֆրանսիա, եւ մենք ցույց ենք անում այնտեղ, դա Ժակ Շիրակի կամ որեւէ մեկի դեմ կեցվածք չէ: Ցույցն, ընդհանրապես, քաղաքական ակցիա է, ժողովրդի հավաքական կամքն ու տեսակետն արտահայտելու ձեւ: Եթե մենք ունենք տեսակետ եւ կամք, ապա պետք է արտահայտենք: Հիմա կասեք, թե այդ հարցերն այլ տեղ ու այլ մակարդակի վրա են արտահայտվում: Շատ լավ, համաձայն եմ եւ կարծում եմ, որ Հայաստանի նախագահը Գյուլի այցի շրջանակում պետք է արծարծեր հայկական ցեղասպանության խնդիրը: Բայց դա այլ հարց է: Ամեն մեկն ունի իր մոտեցումը եւ պատասխանատու է իր գործունեության համար:
–Պարոն Մարգարյան, այն, որ նաեւ դուք դեմ չեք Թուրքիայի հետ հարաբերությունների բարելավմանը, ասես տրաֆարետ է դարձել: Բոլոր գործիչներն էլ միաբերան ասում են` մենք հարեւաններ ենք եւ պետք է ապրենք կողք-կողքի: Ձեր կուսակից Վահան Հովհաննիսյանը մի անգամ մի շատ հետաքրքիր բան պատմեց, որ անցած դարի սկզբին, երբ ԱՄՆ-ի նախագահը Վուդրո Վիլսոնն էր, եղել է մի այսպիսի ծրագիր` հայերին տեղափոխել Ուրուգվայ եւ բնակեցնել այնտեղ: Միտքը հետեւյալն էր` հայերը կհեռանան վտանգավոր միջավայրից, իսկ Ուրուգվայը կծաղկի, որովհետեւ հին ժամանակներից լսել ենք, որ հայը քարից հաց է քամում, անապատը դարձնում այգեստան:
Դուք ասում եք` ուզում ենք լավ հարաբերություններ, հետո սկսում թվարկել բայցերը. թող դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատեն, թող բացեն սահմանը, թող Գյումրի-Ղարս ճանապարհը վերագործարկեն, թող Ղարաբաղի հարցում կողմնակալ չլինեն: Եվ այնպես է ստացվում, որ մենք, կողմ լինելով բարիդրացիական հարաբերություններին, նաեւ դեմ ենք:
-Դուք ապրել ուզո՞ւմ եք: Անշուշտ: Բայց պատրա՞ստ եք ապրելու համար ստրկանալ: Կարո՞ղ եք հանդուրժել ստրկացումը, որպեսզի կարողանաք ապրել: Այո, մենք հարաբերություններ ուզում ենք: Բայց երբ Թուրքիան բարիդրացիական հարաբերությունների դիմաց մեր երկրի ու ժողովրդի առաջ ստրկացուցիչ պայմաններ է դնում, ուրեմն նորմալ հարաբերություններ չեն կարող լինել: Մենք ասում ենք` հարեւան եք, բայց սահմանը փակել եք: Բացեք: Դաշնակցության ծրագրի մեջ էլ է գրված, որ հայերն ու թուրքերը պատմականորեն այս նույն միջավայրում են ապրում եւ պարտավոր են ապրել: Այս ճշմարտության գիտակցումով էլ մենք, որպես հարեւան, պայման ենք դնում` ցեղասպանության հարցը չի կարող դառնալ խնդրո առարկա: Մենք չենք ասում, որ Թուրքիան պետք է ցեղասպանությունն ընդունի, որպեսզի հարաբերություններ ստեղծվեն: Բայց միեւնույն ժամանակ չենք կարող ընդունել Թուրքիյաի նախապայմանները: Թուրքիան ասում է` Ցեղասպանությունից հրաժարվեք, Ղարաբաղից ուժերը դուրս բերեք, սահմանները ճանաչեք: Այս երեք պայմանն ել մեզ համար անընդունելի է, ստորացուցիչ: Մենք սկզբունքային մեկ հարց ունենք: Այսօրվա իշխանությունը, եւ կամ ցանկացած այլ իշխանություն, չի կարող կատարել այնպիսի զիջում, որը կլինի սերունդների իրավունքի հաշվին: Մենք կարող ենք զիջել ինչ-որ բաներ, բայց ոչ երբեք սերունդների իրավունքը: Դա ոչ մեկին թույլատրված չէ: Մեր մոտեցումները սկզբունքային են, շատ մարդկային եւ քաղաքակրթության նորմերին համապատասխան: Կրկնում եմ` մենք հարաբերություններին դեմ չենք, բայց նաեւ պատրաստ չենք այդ հարաբերությունների համար ազգը եւ սերունդներին ստրկացնել, ստորացնել:
-Երբ Սերժ Սարգսյանը ՄԱԿ-ում ելույթ ունեցավ, այսպիսի խոսք ասաց` մենք չենք կարող բարդ հարցերը չլուծել եւ դրանք թողնենլ, որ սերունդները լուծեն:
-Ես սերունդների իրավունքի մասին եմ խոսում, ոչ թե սերունդներին պատկանող հարցերի: Սերունդների իրավունքն է իրենց հայրենիքը: Սերունդների իրավունքն է իրենց հայրենիքին վերատիրանալը:
Սերունդների իրավունքն է ցեղասպանության հարցով արդարության հասնելը: Մենք պետք է ապահովագրենք այդ իրավունքները: Սերունդների իրավունքները ոտնահարելու իրավունքը մենք չունենք:
Հիշում եմ, երբ նոր էր ազատագրվել Շուշին եւ վերադարձել էի տուն, որդիս հարցրեց` ճի՞շտ է, որ Շուշին ազատագրված է: Ասացի` այո: Պատուհանից նայելով Արարատին` ոգեւորված շարունակեց` Արարատն էլ գրավեիք, ի՞նչ կլիներ:
Դա արդեն, հավանաբար ձեր լուծելու հարցն է` պատասխանեցի: Ահա այսպիսի կարեւոր հարց մենք կարող ենք թողնել, որ սերունդները լուծեն, բայց այդ հարցը լուծելու իրավունքը նրանցից խլել ոչ ոք չի կարող: Այս մասին եմ ես խոսում:
– Քանի որ խոսք գնաց ցեղասպանության մասին, եկեք անդրադառնանք Սերժ Սարգսյանի` ամերիկյան թերթին տված հարցազրույցին, որտեղ նա այնուամենայնիվ առաջարկեց ստեղծել հայ-թուրքական մի հանձնաժողով, որի ենթահանձնաժողովներից մեկն էլ բաղկացած կլինի պատմաբաններից եւ կզբաղվի ցեղասպանության հարցերի ուսումնասիրությամբ: Դուք ընդունելի՞ եք համարում այդ առաջարկը:
– Մենք ցեղասպանության հարցը որեւէ հանձնաժողովի ձեւաչափով քննության առարկա դարձնելուն դեմ ենք: Ի՞նչ է, նո՞ր պիտի որոշեն` ցեղասպանություն եղել է, թե ոչ: Մենք դա համարում ենք հեգնանք ամբողջ մարդկության հանդեպ: Քառասունից ավելի երկրներ ընդունել են ցեղասպանությունը : Ես կարծում եմ, որ նախագահի արտահայտած միտքը դա չի եղել: Եթե թուրքերն իրոք ուզում են ցեղասպանությունն ընդունել, ապա պետք է այդ հարցի շուրջ ընդամենը բանակցել, ինչի շնորհիվ կդյուրանա հետագա աշխատանքը:
– Լավ, բայց չէ՞ որ որեւէ հայ մարդ եւ առավել եւս որեւէ հայ պատմաբան, ինչպիսի հանձնաժողովում էլ աշխատի, երբեք կասկածի տակ չի դնի ցեղասպանության հարցը: Մենք կարող ենք չէ՞ տվյալ հանձնաժողովի կազմում ընդգրկել այնպիսի պատմաբանների, ովքեր իրենց ստորագրությունը երբեք չեն դնի մի փաստաթղթի տակ, որը փոքր-ինչ կասկածի տակ կառնի Հայոց ցեղասպանության եղելությունը: Ինչո՞ւ ենք վախենում, թող խոսեն միմյանց հետ, ի՞նչ վատ բան կա դրանում:
– Ես նույնպես վստահ եմ, որ աշխարհում չի գտնվի որեւէ հայ, առավել եւս որեւէ հայ պատմաբան, որ ասի, թե ցեղասպանություն չի եղել: Սա չէ խնդիրը: Բանն այն է, որ հենց հարցն սկսեց քննարկվել որեւէ հանձնաժողովում, այլեւս ավարտ չի ունենալու: Թուրքիան անընդհատ ու ամենուր շարունակ կրկնելու է` հարցը քննության մեջ է, քննությունը դեռ չի ավարտվել, մի փորձեք միջամտել: Սա է, որ մեզ անհանգստացնում է: Մենք ոչ ոքի չենք կասկածում, այլ վստահ ենք, որ դա մեր հերթական միամտությունը կլինի: Ի՞նչ են քննելու պատմաբանները: Հարցն այսքան ճանապարհ է կտրել, մեծ պետություններ են ճանաչել Հայոց ցեղասպանության փաստը, ՄԱԿ-ի ենթահանձնաժողովն է ճանաչել դա: Ո՞րն է մեր նպատակը` որ Թուրքիան ճանաչի՞ ցեղասպանությունը եւ նորմալ հարաբերություններ հաստատի, թե՞ նրան հնարավորություն տալ` հերթական անգամ մեզ խաբելու:
– Պարոն Մարգարյան, բոլորիս համար էլ պարզ է, որ Թուրքիան իր հարաբերությունները Հայաստանի հետ մեծապես պայմանավորում է Ղարաբաղի խնդրով: Ղարաբաղի անկախության 17-ամյակին նվիրված Դաշնակցության հանրահավաքում, որն առաջինն էր նախագահական ընտրություններից հետո, որեւէ ղարաբաղցու մենք չտեսանք: Եթե նրանք ներկա էլ էին, ապա միայն բազմության մեջ եւ քիչ թվով:
– Հարթակում ղարբաղցի շատ ընկերներ կային, այդ թվում նաեւ Արթուր Աղաբեկյանը, ով ելույթ ունեցավ: Այս հանրահավաքը, սակայն, ես կարեւորում եմ այլ տեսանկյունից: Ղարաբաղի 17 տարվա անկախացումից ի վեր, փաստորեն, առաջին անգամն էր, որ Հայաստանում նշվում էր Արցախի անկախության փաստը: Դա քաղաքական ակցիա էր, եւ թվում էր, թե այդ հարցում ավելի շատ պետք է շահագրգռված լինեին Ղարաբաղի իշխանությունները: Այն, որ նրանք չմասնակցեցին կամ պասիվ գտնվեցին, իրոք, մտահոգիչ է: Տեսեք` զինադադարից 14 տարի է անցել: Այդ տարիների ընթացքում, սակայն, պետության կյանքում լուրջ դերակատարություն ունեցող քաղաքական ուժերից միայն Դաշնակցությունն է բարձրաձայնում ազատագրված տարածքների հետ կապված հարցերը: Իսկ որտե՞ղ է Ղարաբաղի կարծիքը: Լավ, ենթադրենք նրանք բանակցային գործընթացից դուրս են մնացել ոչ իրենց մեղքով, բայց չէ՞ որ մեզ մոտ հարային կարծիքի ձեւավորման համար նրանք ազատ են իրենց վճռական խոսքն ասել` ցանկանո՞ւմ են ազատագրված տարածքները վերադարձնել, թե` ոչ: Այլապես այն տպավորությունն է ստեղծվում, թե մենք հայտնվել ենք ծայրահեղության մեջ: Մինչդեռ այդպես չէ: Ես խոսել եմ շատ պատասխանատուների հետ, նրանք ազատագրված տարածքների հարցում մեզ հետ համակարծիք են, այն է` Ղարաբաղի անկախությունը պետք է ճանաչվի այսօրվա սահմանների հիմքի վրա: Հետագա թյուրըմբռնումներից խուսափելու համար, իմ կարծիքով, Ղարաբաղի իշխանություններն ավելի մեծ քաղաքական ազատություն ու ինքնուրույնություն պետք է ունենան ուղղորդելու հանրային կարծիքը: Ինչպես ժողովուրդն է ասում` կարող է շաբաթն ուրբաթից շուտ գալ: Չի բացառվում, որ մեր ժողովրդի առջեւ դրվի մի փաստաթուղթ, որի դրույթների մեջ հարկ կլինի հստակ կողմնորոշվել:
– Դուք որեւէ տեղեկություն ունե՞ք, որ պատրաստվում է նման մի փաստաթուղթ:
– Որեւէ պաշտոնական տեղեկություն, իհարկե, չունեմ, բայց եւ դժվար չէ ենթադրել, որ անընդհատ ձգձգվող բանակցությունները հանկարծ կարող են նաեւ այդպիսի հանգուցալուծում ունենալ: Ասելիքս այն է, որ հանրային կարծիքը պետք է միշտ պատրաստ պահել նման իրավիճակների համար:
– Պարոն Մարգարյան, հաջորդ հարցը վերաբերում է ձեր կուսակցությանը: Նախընտրական շրջանում ամեն մի կուսակցություն, բացառություն չէ նաեւ Դաշնակցությունը, իր մասին ասում է միայն լավը, նույնիսկ նոր երգեր են ստեղծվում: Նախ` տեսնենք ի՞նչ է մտածում ժողովուրդը Դաշնակցության մասին: Մեր թղթակիցը Երեւանի փողոցներում հետեւյալ հարցն է տվել անցորդներին` որո՞նք են Դաշնակցության ճիշտ եւ սխալ քայլերը: Պատասխանները լսելուց հետո կանցնենք մեր զրույցին եւ դուք կմեկնաբանեք: Քաղաքացիներին տրված հարցը հետեւյալն է.«Ի՞նչն եք ճիշտ համարում Դաշնակցության դիրքորոշումներում եւ ինչը` սխալ»:
Պատասխան 1. – Շատ դժվար հարց տվեցիք: Վահան Հովհաննիսյանի հրաժարականը Ազգային ժողովի փոխխոսնակի պաշտոնից շատ սխալ էր: Չգիտեմ ի՞նչ են մտածել իրենք, բայց իմ կարծիքով դա սխալ էր: Իսկ ահա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման խնդիրներում նրանց բոլոր քայլերն ել ճիշտ են:
Պատասխան 2. – Ազգային խնդիրներրը շատ խորն են նստած նրանց քաղաքականության մեջ:
Պատասխան 3. – Բոլորն էլ միայն իրենց մասին են մտածում:
Պատասխան 4. – Մեր կուսակցություններին պակասում է հավատն առ Աստված: Առանց հավատի հնարավոր չէ ճիշտ քայլեր ձեռնարկել:
Պատասխան 5. – Այսքան տարիների փորձ ունեցող կուսակցությունը դժվար թե որեւէ սխալ բան անի: Նրանք ամեն ինչին վերաբերվում են շատ լուրջ:
Պատասխան 6. – Ինձ թվում է ճիշտ քայլ էր Դաշնակցության բողոքի ակցիան Թուրքիայի նախագահի այցի ժամանակ: Իսկ ահա մարտի մեկին եւ երկուսին ՀՅԴ-ն պասիվ կեցվածք ընդունեց: Եթե ավելի վճռական գտնվեր, հնարավոր է, որ ընդհարումը կանխվեր, իսկ եթե չկանխվեր էլ, ապա մեղավորները շատ շուտ կհայտնաբերվեին:
– Մեր հաղորդման մեջ հնարավոր չէ, իհարկե, այս ամենը մեկնաբանել, բայց ահա վերջին կարծիքը շատ լուրջ էր եւ արժե գոնե դրան անդրադառնալ: Ես այդ երիտասարդի հարցադրումը հասկանում եմ հետեւյալ կերպ` ինչո՞ւ Դաշնակցությունը մարտի մեկին չեկավ ֆրանսիական դեսպանատան մոտ եւ հանդարտվելու կոչ չարեց երկու կողմերին: Չէ՞ որ, եթե նույնիսկ հնարավոր չլիներ խուսափել ընդհարումից, ապա գոնե Դաշնակցությունն այսօր կարող էր ականատեսի աչքերով պատմել եղելությունը եւ նպաստել հետաքննությանը:
– Նախ ասեմ, որ մենք մինչեւ մարտի մեկը շատ ավելին ենք արել, քան կարող էինք անել միայն այդ օրը: Դեռ ընտրություններից տասն օր առաջ, մեր թեկնածուի քարոզարշավը մի կողմ թողած, մենք զգուշացնում էինք, ահազանգում, որ իշխանության ու ընդդիմության թեկնածուների այդ ընթացքը հանգեցնելու է բախումների: Մեր հորդորներով ՀՕՄ-ը ցույց կազմակերպեց ՀՀՇ եւ ՀՀԿ գրասենյակների առջեւ, հաշտության կոչերով անցան Երեւանի փողոցներով, մենք հանդես եկանք համապատասխան հայտարարությամբ, ահազանգեր հնչեցրինք: Մարտի մեկն, իհարկե, կանխատեսելի էր: Հարց է առաջանում` ինչո՞ւ էր ընդդիմությունն իր հանրահավաքներում քաջալերում ու պահանջում պաշտպանության համակարգի եւ երկրապահների աջակցությունը: Ինչո՞ւ էր դա այնքան անհրաժեշտ ընդդիմությանը: Այնպես որ, մի կարծեք, թե մենք ձեռքներս ծալած նստած ենք եղել: Մենք, թեեւ մեր թեկնածուով այդ օրերին մրցակցության մեջ էինք իշխանության թեկնածուի հետ, այնուամենայնիվ շատ ավելի մեծ հնարավորություններ ունեինք շփվելու իշխանությունների հետ: Նրանց քանիցս հորդորել ենք առավել զուսպ գտնվել, զգուշանալ ծուղակներից ու լարված ականներից, չգնալ քայլերի, որոնց հետեւանքները կարող են շատ ծանր լինել: Եթե հարցնեք իրենց, ապա թե ընդդիմությունը եւ թե իշխանությունները կփաստեն, որ մենք մինչեւ մարտի մեկը առնվազն մի քանի անգամ լուրջ դերակատարություն ենք ունեցել կանխելու ավելի լուրջ բախումներ: Մենք ամեն ճիգ գործադրել ենք, եւ մեր խիղճն այս հարցում հանգիստ է: Իհարկե, կարելի է երեւակայել, թե ինչպես են Դաշնակցականները մարտի մեկին շարք կազմում եւ կանգնում ոստիկանության ու ցուցարարների միջեւ: Ի սեր ճշմարտության ասեմ, որ այս մասին էլ ենք մտածել, բայց դա հնարավոր չէր իրագործել, որովհետեւ մարտաֆիլմերին հատուկ այդ սցենարը կարող էր իրականանալ միայն, եթե երկու կողմերը դույզն-ինչ միմյանց ընդառաջ գնալու ցանկություն ունենային:
Մենք առավելագույնն ենք արել, նույնիսկ ավելին, քան հնարավոր էր: Հիշո՞ւմ եք, թե ինչպիսի քննադատության արժանացանք, երբ մեր գրասենյակում ընդունեցինք Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին: Ինչո՞ւ դա արեցինք: Գիտեք, չէ՞, բոլոր ընտրություններն էլ մեզանում անցնում են խիստ լարված մթնոլորտում: Մեր այդ քայլով, փաստորեն, մենք փորձեցինք ներազգային համերաշխության մթնոլորտ ստեղծել, նախընտրական պայքարն ուղորդել փոխադարձ հարգանքի ու հանդուրժողականության հուն: Ինքներս դուրս չեկանք այդ սահմաններից եւ բոլորին էլ հորդորեցինք նույնն անել, բայց, ցավոք, չհաջողեցինք:
– Պարոն Մարգարյան, իմ կարծիքով այն երիտասարդը մեղավոր չէ, որ այդպես է մտածում, այսինքն, որ Դաշնակցությունը պետք է մարտի մեկին միջնորդ դառնար: Բանն այն է, որ Դաշնակցությունն այդպիսին է ընկալվում հասարակության կողմից: Ընտրություններից առաջ դուք համարյա թե ընդդիմություն եք դառնում, վերցնում եք ընդդիմության ամենալավ զենքը` իշխանությունների քննադատությունը, դրա շնորհիվ մտնում եք խորհրդարան, բայց այնտեղ արդեն հլու-հնազանդ կատարում եք այն ամենը ինչ իշխանություններն են թելադրում, ստորագրում եք բոլոր այն օրենքները, որոնք ընդդիմությունը սվիններով է ընդունում:
– Ես համաձայն չեմ ձեզ հետ: Այսօր էլ Հանրապետականների տեսանկյունից, մենք, թեեւ քաղաքական կոալիցիայի մաս ենք կազմում, բայց մեզ պահում ենք ընդդիմադիրի կեցվածքով: Նրանք նույնպես սխալվում են: Մենք մեզ պարզապես ճիշտ ենք պահում եւ սկզբունքային հարցերում երբեք չենք նահանջում: Ի վերջո չի կարելի թերագնահատել նաեւ այն հսկայական աշխատանքը, որ մենք տանում ենք կուլիսների հետեւում: Իսկ ինչ վերաբերում է որոշ կաշկանդումներին, ապա դրանք պայմանավորված են կոալիցիոն համաձայնագրի շրջանակներով, որոնք անտեսել նույնպես չի կարելի:
