RedStrong Red (default) BlueCalm Blue GreenFresh Green

Chose your color scheme.

Պետք է հարցերին ճիշտ ձեւով նայենք

Posted on July 16, 2014, by , under Լուրեր, Հարցազրույցներ, Տեսաերիզներ.

 

 

ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հարցազրույցը «Ազատություն» ռադիոկայանին

Պարոն Մարգարյան առաջին հարցս Հայաստանի ներքին քաղաքականության հետ է կապված. Մի կողմից` Հայաստանում կառավարություն փոխվեց, մյուս կողմից քառյակը սկսեց համագործակցել , բայց էական որեւէ փոփոխություն երկրում կարծես թե չի զգացվում` սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական առումով: Ի՞նչ եք կարծում, ի՞նչ է սպասվում:

-Կառավության փոփոխությունը հույսի նշույլ ստեղծեց: Կառավարության փոփոխությունը մի ակտի մասին էր վկայում՝ վերեւներում անդրադառնում են, որ վիճակը շատ վատ է եւ փորձում են ինչ-որ չափով բարելավել այն: Վարչապետն ունի մեկ խնդիր` հաղթահարել այդ դժվարությունը, առնվազն մեղմացնել վիճակը: Հատկապես եթե նկատի ունենանք, որ յոթ սարերի հետեւում չէ օրինական իշխանափոխության ժամանակաշրջանը, վարչապետը, իր իսկ ապագայի համար պետք է հաջողություններ գրանցի: Կարծում եմ, դեռեւս վաղ է վերջնական եզարակացության հանգելու, բայց սկզբնական շրջանի այդ հույսը կարծես թե գնալով խամրում է, որովհետեւ կարծես ավելի տիրական է սկսում դառնալ ամբոխավարությունը: Չեմ ուզում շտապել, դեռ կա ժամանակ, պետք է սպասել՝ կոնկրետ արդյունքներ տեսնելու համար: Այսօր, շատ էլ հույս չունեմ, որովհետեւ տեսնում եմ, որ քայլերը, այն խորությամբ, որ պետք է արվեին, տեղի չեն ունենում:

-Դուք կարծում եք ավելի շատ ձեւակա՞ն բնույթ են կրում կառավարության քայլերը:

-Եթե շոուի մասերը հանենք, հիմնավոր փոփոխություն չեմ տեսնում, թեպետ կրկնում եմ, դեռ շուտ է որեւէ վերջնական եզրակացության հանգել` սպասենք, կտեսնենք:

-Պարոն Մարգարյան Դուք նախորդ տարի սուր քննադատության ենթարկեցիք Տիգրան Սարգսյանին, ասելով, որ նա միջամտում է Դաշնակցության ներքին գործերին, հիմա, նոր իշխանությունների կողմից նման բաներ չե՞ք տեսնում:

-Այնպես չէր, որ նա ամբողջ ժամանակ Դաշնակցության գործով էր զբաղվում: Դա մի պահ էր, երբ նա իրեն թույլ տվեց նման կեցվածք ընդունել, եւ դրա պատասխանը ստացավ ու հանդարտվեց: Հովիկ Աբրահամյանը, ի տարբերություն Տիգրան Սարգսյանի, ավելի մարդամոտ վարչապետ է: Բայց դրանք երկրորդական հատկանիշներ են, կարեւորը իրական գործն է, ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական վիճակն է, դրա բարելավումով է, որ որեւէ վարչապետ կարող է ընդունելի դառնալ հասարակության կողմից: Մնացածը կողմնակի ազդակներ են եւ ոչ էական:

-Պարոն Մարգարյան այն խնդիրները, որ Հայաստանում կան՝ արդարության, սոցիալ-տնտեսական, կոռուպցիայի, բազմաթիվ այլ խնդիրներ, արդյո՞ք պայմանավորված են միայն կառավարությամբ: Եվ արդյո՞ք կառավարության, նախարարության փոփոխություններով հարցեր կլուծվեն:

-Խնդիրները համակարգային են, իշխող ուժի սոցիալական-տնտեսական քաղաքականության արդյունք: Համակարգային հարց գոյություն ունի, դրա համար մենք մեր առջեւ դրել ենք համակարգային փոփոխության նպատակ եւ դրա համար գոյություն ունի սոցիալ-տնտեսական խնդիր: Նայած թե դու քո սոցիալ- տնտեսական հարցերը ոնց ես ուզում ուղղորդել: Հասարակության որ շերտն է քեզ համար ավելի ուշադրության առարկա:

-Քաղաքական դաշտում ձեր գործընկեր, միգուցե դաշնակից Բարգավաճ Հայաստան կուսակցության առաջնորդը ինչ որ ժամանակ համոզմունք հայտնեց, որ գալիք ընտրությունների արդյունքում, իշխանափոխություն տեղի կունենա: Դուք նո՞ւյնպես այդ կարծիքին եք:

-Տրամաբանությունն ասում է, որ նախորդ ընտրությանը պետք է իշխանափոխություն տեղի ունենար: Նախ դաշնակից բառը շատ ավելի խորքային իմաստ ունի: Մենք քառյակի հետ ունենք կոնկրետ հարցերի շուրջ համագործակցություն, մենք ռազմավարական դաշնակիցներ չենք: Կոնկրետ հարցեր են դրվում օրակարգում, հենց այդ հարցերի շուրջ է ստեղծվում համագործակցություն եւ դրանից ավելին չպետք է սպասել: Իշխանափոխություն այս երկրում պետք է տեղի ունենա ընտրության միջոցով: Մենք պետք է խուսափենք ցնցումներից, պետք է կարողանանք ավելի մեծ վտանգներց խուսափել: Սակայն սա չի նշանակում, որ պետք է ձեռներս ծալենք, նստենք մինչեւ ընտրության օրը: Հակառակը` մենք պետք է հնարավորինն անենք, ժողովրդին ցույց տալու համար, թե որտեղ են հարցերը, որտեղ խնդիրները, ինչո՞ւ է այսպես: Անձերով չպետք է պայմանավորել, թե էս մեկը կգնա, էն մյուսը կգա, ո՛չ, մինչեւ համակարգային փոփոխություն տեղի չունենա, մեր վիճակը չի լավանա: Եթե չգա քաղաքական մի այնպիսի ուժ, որը տնտեսական այլ պատկերացում ունի, այլ մոտեցում ունի, սոցիալական երկիր կառուցելը իր էությունից բխի` մեր վիճակը չի փոխվի, եթե անգամ իշխանության մակարդակի վրա տաս-քսան հոգի փոխվեն: Սա մեր կուսակցության համոզումն է, դրա համար մենք հրապարակի վրա ենք դրել յոթ կետից բաղկացած մեր օրակարգը, որով պայմանավորում ենք այս երկիրը այս վիճակից դուրս բերելու խնդիրը: Ովքեր մեզ հետ են` մեզ հետ են, ում համար այս օրակարգը իրենցը չի, մենք նրանց հետ չենք:

-Դուք ի՞նչ զարգացումներ եք սպասում աշնանը, խոսում են նաեւ արտահերթ ընտրությունների մասին, դուք ի՞նչ տեսլական ունեք: Այսինքն քաղաքական զարգացումները այսպես կգնան առանց ցնցումների մինչեւ հաջորդ ընտրություններ, թե՞…

-Ամեն ինչ պայմանավորված է փոխադարձ պայմանավորվածությամբ: Այսինք, այս խաղի մեջ մի կողմ գոյություն չունի, որ նստի մտածի եւ ծրագրի, թե սեպտեմբերին այսպես պետք է լինի, նոյեմբերին՝ էսպես: Մենք ինչ որ պահանջներ ենք արծարծում՝ այդ պահանջների շուրջ հասարակությանը ակտիվացնում. Իշխանությունը կամ տեղի է տալիս կամ փորձում է իրեն սրբագրել եւ փորձում է շրջանցել այդ հասունացման պահը, մինչեւ մի նոր ալիք է բարձրանում: Կամ կանգնում, ասում է ոչ` եւ այդ ալիքը գալիս, բախվում է արգելքի ու տեղի է լինում այն, ինչ կա քո մտքում, բայց չես արտահայտվում, այսինքն առճակատման պահն է տեղի ունենում: Կարծում եմ, դա որոշվելիք եւ կամ ծրագրվելիք հարց չի: Դա բնականոն ընթացքը պետք է պարտադրի: Չենք կարող գնալ առճակատման, եթե իշխանությունը խուսափում է դրանից: Չենք կարող չգնալ առճակատման, եթե իշխանությունը անընդհատ մղում է առճակատման: Ինչ ենք մենք ուզում: Մենք ուզում ենք, որ հասարակությունը քաղաքականորեն կազմակերպվի եւ ժողովուրդը իր կամքը կարողանա պարտադրել ընտրություններ միջոցով, բնականաբար՝ սահմանադրական կարգի միջոցով: Դրանից դուրս եթե ինչ-որ բան տեղի ունենա, դա չպետք է լինի մեր ծրագրավորմամբ, դա պետք է տեղի ունենա իշխանության սխալի հետեւանքով:

-Այսինքն ոչինչ բացառել չի՞ կարելի:

-Բնականաբար:

– Պարոն Մարգարյան այս թեմայի հետ կապված վերջին հարցը. Կարծիք կա հանրության մոտ, որ քաղաքական կուսակցությունները խոստում են տալիս իշխանափոխության, իշխանափոխություն տեղի չի ունենում եւ հիմա նկատվում է որոշակի հիասթափություն եւ հասարակության ուշադրությունը ավելի շատ թեքվում է քաղաքացիական ակտիվիստների, շարժումների կողմը: Ի՞նչ եք կարծում դա համապատասխանում է իրականությանը:

-Ոչ: Մեր կուսակցությունը չի խոսել իշխանափոխության մասին: Հակառակը մենք ասել ենք իշխանափոխություն պետք է տեղի ունենա ընտրությունների միջոցով: Փողոց դուրս չենք եկել իշխանափոխության պահանջով: Մենք դեմ ենք եղել բոլոր այն ծայրահեղ մոտեցումներին, որ ասել են չպետք է մասնակցենք, չպետք ներկա լինենք, այս իշխանությունը սպառել է իրեն՝ վերջացել: Կյանքը ցույց է տվել, որ մենք ենք ճիշտ եղել: Դա չի նշանակում սակայն, որ մենք մեր ձեռքերը, ծալել նստել ենք: Մենք մի կողմից փորձում ենք մեր ժողովրդին քաղաքականորեն կազմակերպել, մյուս կողմից փորձում ենք ազդել իշխանության վրա, որպեսզի ինքը կարողանա իրեն սրբագրել: Որովհետեւ հարցը միայն իշխանություն ուզելը չի:

Ամենակրեւոր հարցը էս ժողովրդի, էս երկրի վիճակը բարելավելն է՝ կյանքի մեջ փոփոխություն բերելը: Վերջապես խեղճացած ժողովուրդը ավելի ստրկամիտ է դառնում, քան բարեկարգ վիճակում ապրող ժողովուրդը: Այսինքն չպետք է կարծել որքան վատ, այնքան լավ, որքան վատ, այնքան արտագաղթ, որքան վատ, այնքան խեղճացում, որքան վատ , այնքան տեղական հեղինակությունների, օլիգարխների ազդեցության մեծացում: Դա մեր կազմակերպության լոզունգը չի եղել եւ չի այսօր: Իսկ ինչ վերաբերում է քաղաքացիական շարժումներին, անձամբ ինձ համար այդ շարժումները դրականորեն են գնահատվում: Քաղաքական շարժում նշանակում է հասարակության քաղաքական ակտիվացում, այն՝ ինչը որ մեր ցանկությունն է, մեր ուզածը, ինչի հետ կապված էլ մենք աշխատում ենք: Այդ տեսակի շարժումներ, խմբավորումներ շատ կան, բայց մենք պետք է կարողանանք զանազանել: Ով է վարձատրվում քաղաքական ակտիվություն ցուցաբերելու համար, ով է ղեկավարվում քաղաքական ակտիվություն ունենալու համար եւ վերջապես քաղաքացիական շարժում` նշանակում է ապաքաղաքական մոտեցում, ոչ ծրագրված մոտեցում: Մարդը պայքարում է կոնկրետ մեկ ծրագրի դեմ, ոչ թե համընդհանուր, ազգային, պետական խնդրի: Այսինքն քաղաքացիական շարժումը, իբրեւ երեւույթ, շատ դրական է, բայց ոչ փրկություն:

-Պարոն Մարգարյան Աստանայում տեղի ունեցած գագաթնաժողովի ժամանակ հայտարարվեց, որ Հայաստանը կարող է Եվրասիական միությանն անդամակցել միայն ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված սահմաններով: Հայաստանի նախագահը ոչ այդ ժողովի ժամանակ եւ ոչ հետո չխոսեց: Ճիշտ է նա ասաց, որ տհաճ են Նազարբաեւի խոսքերը, բայց ըստ էության չարձագանքեց եւ ենթադրվում է, որ Հայստանը կանդամակցի առանց Լեռնային Ղարաբաղի եւ այնտեղ մաքսակետ կդրվի: Չնայած, մյուս կողմից, Հայաստանի բարձրաստճան պաշտոնյաները, այդ թվում ազգային ժողովի նախագահը, վարչապետը ասում են, որ դա բացառվում է: Դուք այդտեղ խնդիր տեսնո՞ւմ եք: Դաշնակցության համար ընդունելի՞ է, որ Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղի միջեւ սահման գծվի:

-Բնականաբար` ոչ, եւ խոսքը դրա մասին չէ: Այսինքն մենք հարցերին պետք է ճիշտ ձեւով նայենք: Ես չեմ կարծում, որ որեւէ մեկը կարող է ասել, որ պետք է սահման գծվի: Եթե ասում են, որ Հայաստանը իր միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններով պետք է մասնակցի, դա ոնց որ ասես` մածունը սպիտակ է, որովհետեւ ցանկացած պետություն միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններով է մասնակցում:

Այլ է, եթե պահանջվի, թե Ղարաբաղի եւ Հայաստանի միջեւ սահման պետք է դրվի:

-Իսկ մաքսակե՞տ

-Կամ մաքսակետ: Դա նույնն է: Ուզում եմ ասել, որ այս երկու հարցը իրարից տարբեր են: Իսկ թե նախագահն ինչ է պատասխանել, ինչ չի պատասխանել` կարծում եմ, ոչ թե էության հետ կապ ունի, այլ կապ ունի արժանապատվության հետ: Այսինքն մեր արժանապատվությունն է խոցված, ուրիշ ոչինչ չկա: Այսինքն մենք կուզեինք այնքան հզոր երկիր լինել, այնքան ամուր խաղաքարտեր ունենալ, որ կարողանայինք նայեւ այդ տհաճ երեւույթին արժանավայել պատասխանել: Ես հարցին նայում եմ ընդհանուր ձեւով. Մենք, մեր կուսակցությունը միշտ հավատացած ենք եղել, որ Հայաստանը 100 տոկոսով ոչ այս կողմ պետք է լինի, ոչ այն կողմ:

-Դուք նկատի ունեք արտաքին կողմերը:

-Այո: Բայց պետք է նկատի ունենալ` մեզ համար առաջնային է եղել երկրի անվտանգության հարցը: Այսինքն, եթե կարողանայինք ձեւ գտնել, որ անվտանգության հարցը լուծվեր, եւ մենք մեզ ապահով զգայինք, 100 տոկոսով ոչ մեկին չանդամակցեինք, բայց ունենայինք բոլորի հետ հարաբերություն, դա կլիներ իդելական ձեւ: Սակայն եթե կամ կամ -ի հարց է դրվում, բնականաբար նախ պետք է լինել, հետո մտածել զարգացման մասին: Հարցն ինձ համար հիմա սա է` նրանց ովքեր այսօր զարմացած են, հուզված են՝ ապշած, նեղված, ուրախացած, մտահոգված եւ ողբերգություն են համարում, որ Եվրասիական պայմանագիրը ուշանում է եւ չի ստորագրվում, ուզում եմ հարց տալ` ուզու՞մ էիք, որ ստորագրվեր: Այդ նույն մարդիկ չէի՞ն, որ ասում էին, թե չպետք է ստորագրել: Նույն մարդիկ, որ ասում էին` չպետք է ստորագրել, այսօր մտահոգ են, թե ինչու չի ստորագրվում: Զարմանալի է: Ինձ համար ավելի ուրախալի վիճակ է` եթե չի ստորագրվում, նշանակում է խնդիր կա, իսկ եթե խնդիր կա, ուրեմն կա դիմադրություն: Այսինք կան պայմաններ, որոնք չեն ընդունվում` դրա համար չի ստորագրվում:

-Ո՞ւմ կողմից չեն ընդունվում

-Փոխադարձ

-Հայաստանի՞

-Բնականաբար, եթե մի կողմը չի ընդունում, մյուս կողմը պնդում է, որ ընդունի: Այսինքն, դա փոխադարձ հարաբերություն է: Եթե սահուն չի նշանակում է կա դիմադրողականություն: Դիմադրողականությունն ինչի համար է, ազգային շահի համար է չ՞է, պետականության համար է չէ՞, բա ինչի՞ համար ենք մտահոգ: Եթե Ռուսաստանը Հայաստանի հետ մնում է ռազմական դաշնակից, մենք ինչ խնդիր ունենք, այսինք իբրեւ քաղաքական ուժ մենք ինչպե՞ս ենք մտածում, ինչո՞ւ ենք հարցն այս ձեւի մեջ դնում: Մենք ենք ուզում Եվրասիական միության անդամ դառնալ, թե՞ Եվրասիական միությունն է ուզում, որ մենք անդամակցենք իրեն: Ո՞ր մեկն է: Որ մեկն է այսօր քաղաքկան շրջանակների մտահոգությունը` ըստ այնմ էլ պետք է կարողանալ կողմնորոշվել: Ինձ համար, մեզ համար Հայաստանի անվտանգությունը առաջնահերթ հարց է: Սա է, որ պետք է դառնա հիմք մեր կողմնորոշումների, մեր մոտեցումների, մեր ծրագրերի համար: Վստահ եմ, որ այլ կերպ մտածող մարդկանց համար, սա չէ հիմքը:

-Այլապես, ինչպե՞ս:

-Այնպես, ինչպես որ ասացի: Նրանք ովքեր ուրախ էին, որ չստորագրվի, չէին ուզում որ ստորագրվի, դեմ էին:

-Պարոն Մարգարյան, Դուք ասացիք նաեւ պետականության հետ կապված խնդիրներ, ի՞նչը նկատի ունեիք:

– Չեմ ուզում ենթադրությունների գիրկն ընկնել, ցավոք, այս հարցը բավարար չափով բացված չի եւ սա ամենավտանգավոր մասն է: Պետք է Հայաստանում լիներ այնպիսի քաղաքական մթնոլորտ, որ քաղաքական ուժերը, անկախ իրենց ներքին դիրքորոշումներից, այս հարցով կարողանային լայն խորհրդակցություն անցկացնել. Երկրի անվտանգության հարցն է դրված եւ կապ չունի դու իշխանություն ես, թե ընդդիմություն: Եթե երկրի անվտանգությունը հիմնական հարց է երկրի համար, ուրեմն կարող ենք մեկ սեղանի շուրջ հավաքվել եւ հարցը լրջորեն քննարկել: Ցավում եմ, որ այդ քննարկումը տեղի չի ունենում՝ նախ իշխանության մեղքով եւ երկրոդ` ընդհանուր մթնոլորտի պատճառով: Այդ պատճառով, շատ չեմ կարող խորանալ, բայց իմ մոտեցումը հետեւյալն է. եթե չի ստորագրվում, ուրեմն հարց կա, եթե հարց կա, ուրեմն դիմադրողականություն կա, այսինքն նկարագիր կա: Ծախված չենք , տրված չենք, իսկ դա լավ է:

-Պարո՞ն Մարգարյան շատ փորձագետներ, դիտորդներ, տարբեր պատճառներից ելնելով, խնդիր են տեսնում, զուգահեռներ են անցկացնում 18-20թթ հետ եւ ասում են, որ Հայաստանը կանգնում է պետականության եւ ինքնիշխանության առնվազն մի մասի կորստի առջեւ՝ դեպի Եվրասիական միություն գնալով: Զուգահեռներ են անցկացնում, ասում են. «Ռուսաստանը փորձում է Ադրբեջանին սիրաշահել Եվրասիական միություն տանելու համար, ի հաշիվ Ղարաբաղի, ինչ որ զիջումներ անել»: Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք:

– Ինչու Եվրոպան նույն մոտեցումը չո՞ւնի: Ո՞րն է տարբերությունը: Մենք Եվրոխորհրդարանի անդամ ենք. Ադրբեջանն էլ է անդամ: Ադրբեջանի ժողովրդավարության մակարդակը մեր երկրի մակարդակին մո՞տ է, որ երկուսս էլ խորհրդարանի անդամ ենք: Բա էդ ինչպե՞ս է, որ երկուսս էլ խորհրդարանի անդամ ենք: Նույն մոտեցումն է, եթե դու քո իրավունքներին տեր չես, մյուսները տեր չեն ու տեր չեն: Մենք, կարծում եմ ոչ լավ օրից, պարտավորվեցինք մաս կազմել Եվրասիական միությանը՝ ավելի հիմնական հարց լուծելու համար, բայց ինչպես ասում են, սատանան մանրուքների մեջ է` ամեն մի փաստաթղթի մեջ կա հայկական շահի հասկացություն, որի շուրջ մենք պետք է ունենանք չափազանցված բծախնդրություն, զգուշություն, որ այդ մանրուքների մեջ մեր ինքնիշխանությունը չզիջենք: Ես չեմ հավատում, որ Բելառուսը Եվրասիական միության մաս է կազմել, որպեսզի ինքնիշխանությունը ձեռքից տանեն, կամ՝ Ղազախստանը: Չեմ կարծում, թե Եվրասիական միությանը մաս կազմած պետությունները իրենց ինքնիշխանությունը ձեռքից տվել են: Այսօր աշխարհում ինտեգրումը շատ հասկանալի հասկացություն է, այսինքն դու կարող ես այդ բնական պրոցեսի մեջ, առանց տրվելու գնալ, կարող ես գնալ գիտակցելով ու պաշտպանելով քո սեփական շահը: Վերջնական ոչինչ չեմ ասում, որովհետեւ ամեն մի փաստաթուղթ, ամեն մի պայմանագիր, կարող է առանձնաբար վտանգել եւ կամ ապահովել մեր ազգային շահը:

– Բայց Դուք կարծում եք , որ Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները կկարողանա՞ն Եվրասիական միությունում պահպանել մեր ինքնիշխանությունը կամ ինքնիշխանության այն աստիճանը, որը հարկավոր է մեզ:

-Դժվար է այդ հարցին պատասխանելը: Այսինքն ես չեմ ընդունում այս իշխանություններին, բայց չեմ կարծում , որ այս իշխանությունները մեր երկրի թշնամին են: Ես դրան չեմ հավատում: Չեմ էլ ուզում, որ որեւէ մեկը որեւէ ժամանակ նման ձեւով մտածի: Ի՞նչն է մեզ համար այսօր ամենահիմնականը` մշակույթ, ինքնիշխանություն, Ղարաբաղի հարց, Արեւմտահայաստան: Որո՞նք են մեր հիմնական հարցերը: Այս հարցերի մեջ, կարծում եմ, եթե մեկը զիջի` նա դավաճան է, եւ չի կարելի ի սկզբանե մարդկանց դավաճանի կերպարի մեջ տեսնել:

-Պարոն Մարգարյան Ղարաբաղի հետ կապված մի այսպիսի քննարկում եղավ. Հիշում եմ Աստանայի գագաթնաժողովից հետո, երկրորդ նախագահը քննադատությամբ հանդես եկավ, ասելով. «Ով Ղարաբաղի հետ կապված զիջումներ կանի հեռանկարներ չի ունենա Հայաստանում», որին հաջորդեց Սերժ Սարգսյանի պատասխանը, որ չպետք է իրենից Ղարաբաղը պաշտպանել: Այնուամենայնիվ եթե էլի վերադառնանք այս հարցին, Դուք Եվրասիական միությանն անդամակցության հետ կապված՝ միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններով, մաքսակետի հետ կապված, խնդիր տեսնո՞ւմ եք Ղարաբաղի անվտանգության հարցում:

-Ես կարծում եմ, որ այդ հարցը լուծված է, ինչպես որ այսօր լուծված է Ռուսաստան- Հայաստան հարաբերության մեջ: Եթե Ղարաբաղը ներքին կարգով չհասկացվի եւ չընկալվի իբրեւ Հայաստանի տարածք, կարծում եմ, որ մենք պատմական սխալ կանենք: Կարծում եմ նման վտանգ գոյություն չունի: Բոլոր տվյալները այդ մասին են ասում եւ ես ուզում եմ դրան հավատալ:

-Վերջին շրջանում Ղարաբաղի սահմանին նկատվում են ռազմական բախումներ, դիվերսիոն հարձակումներ, լարվածության աճ: Ինչ եք կարծում Հայաստանի իշխանությունները, Լեռնային Ղարաբաղի իշխանությունները ինչքանո՞վ են համարժեք արձագանքում:

– Ադրբեջանը փորձում է մեր նյարդային համակարգի վրա խաղալ: Ադրբեջանը տեսնում է, որ բանակցությունների ընթացքը, իր իսկ մեղքով, հատնվել է փակուղային վիճակում: Սահմանային բախումները նրան պետք են աշխարհին ասելու, որ հարցը չի փակվել: Ադրբեջանը չի ուզում պատերազմով հարցը լուծել: Եթե ուզենար այդ ձեւով հարց լուծել, հենց միայն այն փաստը, որ բանակցությունները տեղից չեն շարժվում, կօգտագործեր` պատերազմի կդիմեր: Բայց որովհետեւ չի ուզում պատերազմ, ուզում է որ բանակցությունների նոր ընթացք սկսվի եւ որպեսզի այդ բանակցություններում ինքը առավելություն ունենա, փորձում է սահմանային բախումներ սկսելով, ազդել մեր հոգեբանության վրա: Կարծում եմ, պետք է դիմանանք: Հայաստանի պետությունը համարժեք պատասխան է տալիս թե ոչ, իմ ընկալմամբ, մինչեւ այսօր` այո:

-Դուք խոսում են դաշնակիցների մասին, խոսում եք անվտանգության մասին, բայց մեր ռազմավարական դաշնակիցը մեծածավալ սպառազինություն է շարունակում վաճառել Ադրբեջանին: Շատ ռազմական փորձագետներ ասում են, որ քանակի, սպառազինության տեսակի պատճառով հավասարակշռությունը եթե չի էլ խախտվել, ապա շատ մոտ է դրան: Ի”նչ գնահատական կարող եք տալ սրան:

-Դա այնպիսի բան չի, որի վրայով կարողանանք լուռ անցնել: Կարծում եմ դա մեր մեջ ընդվզում պետք է առաջացներ: Դա միայն մի ձեւով կարող էր ընդունելի դառնալ: Երբ այն, ինչ Ռուսաստանը վաճառում է Ադրբեջանին, դրա դիմաց մեր բաժնի գինն էլ վերցներ Ադրբեջանից՝ եւ մեր բաժինը մեզ տա անվճար: Այլապես մեզ համար հասկանալի չէ: Ինձ թվում է, որ շրջանում հավասարակշռություն պահպանելը նաեւ Ռուսաստանի շահերից է բխում: Անշուշտ այստեղ կա պետական եւ մասնավոր ֆակտոր: Այսօր զենքի արտադրության մեջ միայն պետական կառույցները չեն, որ դերակատար են: Եվ եթե մի տեղ դրամ կա, այդ զենքերը ձեռք բերելը այսպես կամ այնպես դյուրին են: Բայց հավասարակշռության խախտումը կարծում եմ վնաս է տարածաշրջանի բոլոր պետությունների համար: Համենայնդեպս մենք չպետք է լռենք, բողոք պետք է բարձրացնենք, պահանջենք եւ նաեւ ձեւեր գտնենք, որպեսզի հետ չմնանք այդ մրցավազքից: Թեպետ ասում եմ, դա Ադրբեջանի համար դյուրին գործ է, մեզ համար` դժվար: Բայց այլ ելք չունենք:

-Բայց սա ինչ է նշանակում, բիզնե՞ս: Ռուսական կողմը բազմիցս ասել է, որ դա իրենց համար բիզնես է:

-Նշանակում է, որ բիզնեսը գերակշռում է: Քաղաքականության մեջ կա բարեկամական հարաբերություն: Կարծում եմ, որ Ռուսաստանը պետք է անդրադառնա, որ այս ձեւով ինքը չի կարող երկար ժամանակ իր շուրջ դաշնակիցներ պահել, պետք է հասկանա, որ այս ձեւով ինքը կկորցնի: Որովհետեւ ելքեր միշտ էլ հնարավոր է փնտրել, գտնել: Ձեւեր միշտ էլ կան, թեկուզ դժվար, որոնց համար նաեւ ծանր գին կվճարենք: Չեմ ուզում մտածել, թե մենք էնքան անճար ենք, որ ուզենք թե չուզենք մեր միակ ելքը Ռուսաստանն է: Ռուսաստանը պետք է գիտակցի ու հասկանա, որ սխալ մոտեցումը կարող է պատճառ դառնալ, որ ինքը շատ ավելի մեծ կորուստենր ունենա:

Leave a Comment