RedStrong Red (default) BlueCalm Blue GreenFresh Green

Chose your color scheme.

Հրանտ Մարգարյան. Սիրիահայ գաղութը պետք է մնա կենսունակ

Posted on July 20, 2012, by , under Ելույթներ, Լուրեր, Հարցազրույցներ.

ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հարցազրույցը kantsasar.com-ին

– Ինչ­պէ՞ս կ՛ըն­կա­լէք եւ կը գնա­հա­տէք մեր գա­ղու­թի ներ­քա­ղա­քա­կան իրա­դար­ձու­թիւն­նե­րը:

– Գի­տէք, հի­մա ամ­բողջ հա­յու­թիւնը Հա­յաս­տա­նէն սկս­եալ մին­չեւ տար­բեր շր­ջան­ներ մտա­հոգ են սիր­ի­ա­հա­յու­թեան ճա­կա­տագ­րով, Սիր­իա­յի կա­ցութ­եամբ եւ ընդ­հա­նուր պա­հանջք կայ, ցան­կու­թիւն կայ, տրա­մադ­րու­թիւն կայ օգ­տա­կար լի­նե­լու թեւ ու թի­կունք կանգ­նե­լու եւ յա­ճախ յս­տակ չի, թէ պա­հան­ջը ո՞ր ուղ­ղու­թեամբ է եւ ինչ­պէ՞ս կա­րե­լի է այդ զօ­րակ­ցու­թիւնը ու­նե­նալ: Իմ գա­լու նպա­տակն է հիմ­նա­կա­նում մօ­տից ակա­նա­տե­սի աչ­քով տես­նել դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րը, լսել հա­մայն­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին, կողմ­նո­րոշ­ուել եւ տես­նել ինչ­պէս կա­րե­լի է հայ­կա­կան կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը ուղ­ղոր­դել, որ­պէս­զի այս տագ­նա­պից, այս դժ­ուա­րու­թիւ­նից սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը կա­րո­ղա­նայ նուա­զա­գոյն վնա­սով դուրս գալ, կա­րո­ղա­նայ աւե­լի անվ­տանգ եւ աւե­լի կազ­մա­կերպ­ուած դուրս գալ: Այն ինչ որ տե­ղի է ու­նե­նում Սիր­իա­յում, գու­ցէ քա­ղա­քա­կան կտր­ուած­քի մէջ պէտք է նա­յենք, զա­նա­զան վեր­լու­ծու­թիւն­ներ կա­րե­լի է անել, որը կար­ծում եմ մեր խօ­սակ­ցու­թեան թե­մա­յից դուրս է մնում: Բայց կար­ծում եմ կա­րե­ւո­րը մենք այն­պէս պէտք է կազ­մա­կեր­պենք մեր գոր­ծը, որ ցան­կա­ցած սիր­ի­ա­հայ իրեն հա­մայն­քի մաս կա­րո­ղա­նայ զգալ, հա­մայն­քի կող­մից պաշտ­պան­ուած եւ հա­մայն­քի կող­մից հո­գա­տա­րու­թեան են­թա­կայ զգալ: Նոյ­նը կ՛ասեմ սիր­ի­ա­հա­յու­թեան, որը իրեն ամ­բողջ հա­յու­թեան մաս պէտք է կա­րո­ղա­նայ զգալ եւ ամ­բողջ հա­յու­թեան կող­մից հո­գա­տա­րու­թեան են­թա­կայ: Մենք սա է որ պէտք է անենք, մենք` սիր­իա­հա­յերս այս երկ­րին մէջ ըն­կալ­ուել ենք, ըն­դուն­ուել ենք հա­րա­զա­տօ­րէն դըժ­ուար պայ­ման­նե­րի մէջ, մենք վա­յե­լել ենք այս երկ­րի բա­րիք­նե­րը եւ այ­սօր դըժ­ուա­րու­թիւն­նե­րը եւս պէտք է կի­սենք սիր­ի­ա­ցի­նե­րի հետ: Պէտք է կա­րո­ղա­նանք դի­մա­նալ, գա­ղու­թը պէտք է կա­րո­ղա­նայ մնալ, գա­ղու­թը պէտք է գո­յա­տե­ւի, գա­ղու­թը պէտք է չկորց­նի իր կեն­սու­նա­կու­թիւնը եւ սա կար­ծեմ թէ հիմ­նա­կան հարց է:

– Ի՞նչ պի­տի ըսէք հայ­րե­նի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րու կեց­ուած­քի մա­սին, այ­սինքն հայ­րե­նի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը եւս ներգ­րաւ­ուա՞ծ են այս հար­ցով, մտա­հո­գու­թիւն­ներ ու­նի՞ն, նա­խա­պատ­րաս­տու­թիւն­ներ կը տես­նե՞ն սուր­ի­ա­հա­յու­թեան օգ­նու­թեան փու­թա­լու հա­մար:

-Թե­րեւս լի­ա­զօր­ուած չեմ հայ­րե­նի պե­տա­կա­նու­թեան կող­մից պա­տաս­խան տա­լու, բայց իբ­րեւ պա­տաս­խա­նա­տու անձ, որ նա­եւ ու­նե­ցել եմ յա­րա­բե­րու­թիւն­ներ հայրենի իշխանութիւնների հետ ան­կեղծ լի­նե­լու հա­մար եւ ար­դար լի­նե­լու հա­մար կ՛ասեմ, որ հա­մընդ­հա­նուր նա­եւ իրանց մօտ մտա­հո­գու­թիւն կայ եւ ցան­կու­թիւն կայ օգ­տա­կար լի­նե­լու, այս առու­մով կար­ծում եմ մենք խըն­դիր չու­նենք, սա­կայն մենք պէտք է կա­րո­ղա­նանք գի­տակ­ցել, որ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թիւն-սիր­ի­ա­հա­յու­թիւն յա­րա­բե­րու­թեան մէջ, նախ գո­յու­թիւն ու­նի Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թիւն-Սիր­իա­յի Հան­րա­պե­տու­թիւն յա­րա­բե­րու­թիւն­ներ, որը չի կա­րող ան­տես­ուիլ, չի կա­րող չհաս­կա­նալ հա­ւա­նա­կան ստեղծ­ուած կաշ­կան­դում­նե­րը, սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րը մենք չի գի­տակ­ցենք, բայց տրա­մադ­րու­թիւն կայ օգ­տա­կար լի­նե­լու: Էդի­կա­յի որո­շում­ներ կան, որ պէտք է յարգ­ուեն, բայց ցան­կու­թեան առու­մով կար­ծում եմ, որ այդ ցան­կու­թիւնը կայ: Այլ խօս­քով, որ պե­տա­կա­նու­թիւնը պէտք է կա­րո­ղա­նայ նա­եւ ստեղ­ծել դրու­թիւն­ներ, կա­րե­լիու­թիւն­ներ, որ սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը առա­ջին հեր­թին հո­գե­բա­նօ­րէն իրեն նա­եւ Հա­յաս­տա­նի Իշ­խա­նու­թեան կող­մից պաշտ­պան­ուած զգայ, պէտք է դա լի­նի առն­ուա­զան հո­գե­բա­նա­կան մա­կար­դա­կով, որը կար­ծում եմ ինչ որ չա­փով գո­յու­թիւն ու­նի: Իսկ դիւ­րու­թիւն­նե­րի առու­մով, ան­շուշտ կ՛ու­զէի Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թիւնը լի­նի այն­պի­սի պե­տա­կա­նու­թիւն, որ իր քա­ղա­քա­ցի­նե­րին կա­րո­ղա­նար տէր լի­նել եւ իր քա­ղա­քա­ցի­նե­րի կող­քին նա­եւ աշ­խար­հի մէջ տա­րասփռ­ուած հա­մայն հա­յու­թեան կա­րո­ղա­նար տէր կանգ­նել: Այդ­տեղ կար­ծում եմ որ խն­դիր­ներ կան, կար­ծում եմ, որ դժ­ուա­րու­թիւն­ներ կան, բայց կա­րե­ւո­րը այս հան­գա­ման­քում, այս պա­հին, այս ժա­մա­նա­կա­հատ­ուա­ծի հա­մար իմ կար­ծի­քով դրա­կան տրա­մադ­րու­թիւն­ներն են, որոնք գո­յու­թիւն ու­նեն օգ­տա­կար լի­նե­լու, մնա­ցա­ծը ար­դէն շատ աւե­լի հիմ­նա­կան եւ խոր­քա­յին իմաստ ու­նեն, որ այ­լա­պէս կա­րե­լի է խօ­սել:

– Սուր­ի­ա­հա­յու­թեան օգ­նու­թեան փու­թա­լու առու­մով, հա­մա­հայ­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու կամ Հա­յաս­տա­նի պե­տու­թեան կող­մէ որո­շա­կի ծրա­գիր­ներ կա՞ն:

– Հի­մա հար­ցը այն է, որ սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը նախ ին­քը պէտք է կա­րո­ղա­նայ ներ­քին կազ­մա­կերպ­ուա­ծու­թիւն ցու­ցա­բե­րել, ներ­քին փո­խօգ­նութ­եան կազ­մա­կերպ­ուա­ծու­թիւն պէտք է ստեղ­ծի, մէ­կը մէ­կին ձեռք մեկ­նե­լու, մէ­կը մէ­կին զօ­րակ­ցե­լու, մէ­կը մէ­կին թի­կունք կանգ­նե­լու, նախ այս հա­մայն­քա­յին փո­խօգ­նու­թեան գոր­ծը պի­տի կա­րո­ղա­նայ կազ­մա­կեր­պել, դրա­նից յե­տոյ բնա­կա­նա­բար կա­րե­ւո­րու­թիւն է ստա­նում հա­մայն հա­յու­թեան զօ­րակ­ցու­թիւնը եւ օժան­դա­կու­թիւնը սիր­ի­ա­հա­յու­թեան եւ սիր­ի­ա­հա­յու­թեան այդ տե­սակ ճի­գին, որ մէ­կը մէ­կին կա­րո­ղա­նայ թի­կունք կանգ­նիլ ամե­նա­կա­րի­քա­ւո­րին, ամե­նա­խո­ցե­լիին հասնիլ: Այ­սինքն` նա­խա­ձեռ­նու­թիւնը պէտք է սկ­սի` սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը, որուն պի­տի յա­ջոր­դեն ար­տա­քին` հա­մա­հայ­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու եւ Հա­յաս­տա­նի պե­տու­թեան նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րը: Մենք այդ առու­մով ու­նենք ար­դէն մեր նա­խա­ձեռ­նու­թիւնը, ար­դէն մեր լու­ման ու­նենք այս գոր­ծին մէջ, ինչ որ յատ­կա­ցում ար­դէն կա­տա­րել ենք այդ իմաս­տով, որը ուղ­ղա­կի պէտք է դառ­նայ սկիզբ հա­մընդ­հա­նուր ու­ժե­րի մէկ­տե­ղում, իսկ այ­լա­պէս հա­յու­թեան կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը կազ­մա­կեր­պե­լու եւ ու­ղոր­դե­լու առու­մով մենք ար­դէն ու­նենք ծրա­գիր եւ մենք առի­թը պէտք է օգ­տա­գոր­ծենք կոչ անե­լով բո­լոր գա­ղութ­նե­րին, բո­լոր շր­ջան­նե­րին, որոնք ան­ցած տաս­նամ­եակ­նե­րում յա­ճախ վա­յե­լել են սիր­ի­ա­հա­յու­թեան օժան­դա­կու­թիւնը եւ զօ­րակ­ցու­թիւնը իր զա­նա­զան կա­րիք­նե­րի եւ դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րի փա­րատ­ման հար­ցում, որ­պէս­զի այ­սօր իրենք որ փո­խա­դարձ դե­րով ներ­կա­յա­նան, հրա­պա­րակ դուրս գան, որ­պէս­զի կա­րո­ղա­նանք այս դժ­ուա­րու­թիւնը մի­աս­նա­բար յաղ­թա­հա­րել: Սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը այս հար­ցում պէտք է առան­ձին չմ­նայ, մե­նակ չմ­նայ, սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը ար­դէն այդ գա­ղութ­նե­րու մէջ մեծ դե­րա­կա­տա­րու­թիւն ու­նի, բա­նա­լի հան­գա­մանք­նե­րի առու­մով: Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կա­նու­թեան առու­մով բնա­կա­նա­բար Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կա­նու­թեան հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րը շատ աւե­լի մեծ են, բայց նո­րից եմ ասում, թէ որոշ միջ­պե­տա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րի առու­մով կան սահ­մա­նա­փա­կում­ներ, որ մենք պէտք է գի­տակ­ցենք, կան բա­ցեր, որ մենք պէտք է լրաց­նենք, մաս­նա­ւո­րա­բար խօս­քը վե­րա­բեր­ւում է Դաշ­նակ­ցու­թեա­նը, որ հա­մա­հայ­կա­կան կա­ռոյց է եւ ու­նի րէ­ալ, իրա­կան հնա­րա­ւո­րու­թիւն այդ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը կազ­մա­կեր­պե­լու եւ ու­ղոր­դե­լու սիր­ի­ա­հա­յու­թեան հետ, մի­աս­նա­բար այդ դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րը յաղ­թա­հա­րե­լու հար­ցում:

Ի՞նչ պի­տի ըսէք սուր­ի­ա­հա­յու­թեան ար­տա­գաղ­թի մա­սին: Մե­զի հա­մար այդ­քան ալ տե­սա­նե­լի չէ ար­տա­գաղ­թը, այդ մա­սին վեր­ջերս կը խօս­ուի, բայց մենք ուղ­ղակի­օ­րէն չենք զգար ատի­կա, դուք շօ­շա­փա՞ծ էք այդ վտան­գը կամ իբ­րեւ պա­տաս­խա­նա­տու նկա­տա՞ծ էք զայն, նոյ­նիսկ Սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­թիւնը հան­դէս եկաւ, որ այդ­քան ալ մտա­հո­գիչ չեն ար­տա­գաղ­թի տու­եալ­նե­րը, բայց յա­ճախ դուր­սէն կը շե­փոր­ուի ար­տա­գաղ­թի վտան­գի առն­չու­թեամբ:

– Կ՛ու­զեմ մի բան շեշ­տել, մեզ հա­մար կա­րե­ւոր է հա­լէ­պա­հայ գա­ղու­թի պահ­պա­նու­մը, կազ­մա­կերպ­ուած պահ­պա­նու­մը, կեն­սու­նակ պահ­պա­նու­մը, որով­հե­տեւ հա­լէ­պա­հա­յու­թիւնը ու­նե­ցել է հա­մա­հայ­կա­կան դե­րա­կա­տա­րու­թիւն, բայց հարցն այն է, որ հա­լէ­պա­հա­յու­թիւնը Սիր­իա­յի հա­մար կա­րե­ւոր դեր ու­նի անե­լիք` Հա­յաս­տան-Սիր­իա փոխ­յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րի հար­ցով, ու­նի կա­րե­ւոր անե­լիք արա­բա­կան աշ­խար­հի եւ Մի­ջին Արե­ւել­քի մէջ` Հա­յաս­տա­նի, հայ ժո­ղո­վուր­դի, Հայ Դա­տի հար­ցե­րի առն­չու­թեամբ, այ­սինքն այս գա­ղու­թի պահ­պա­նու­մը մեզ հա­մար գլ­խա­ւոր հարց է, եւ ճիշդ հենց էդ այդ առու­մով մենք ար­տա­գաղ­թը ոչ քա­ջա­լե­րողն ենք, ոչ էլ օժան­դա­կո­ղը: Գի­տեմ` որ այ­սօր իս­կա­պէս այս­տեղ ար­տա­գաղ­թի մտա­հո­գիչ երե­ւոյթ­ներ չկան, բայց սիր­ի­ա­հա­յու­թեան շուրջ այ­սօր տե­ղի ու­նե­ցած խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րը, յա­ճախ են­թադր­եալ խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րը կա­րող են ստեղ­ծել մթ­նո­լորտ, որ մենք ակա­մայ խրա­խու­սենք ար­տա­գաղ­թի երե­ւոյ­թը եւ կա­րող է պա­տա­հիլ, որ խու­ճա­պի երե­ւոյթ ստեղծ­ուի, որ մենք պէտք է ակա­մայ կան­խենք, թոյլ չտանք: Այ­սինքն լաւ օրե­րը ապ­րել ենք Սիր­իա­յում, վատ օրե­րը կի­սենք սիր­ի­ա­ցի­նե­րի հետ, ճիշդ չի հա­կա­ռակ մօ­տե­ցում, մենք պէտք է մեր ներդ­րու­մը բե­րենք երկ­րի վե­րա­կանգն­ման գոր­ծին մէջ: Սիր­ի­ա­հա­յու­թեան կազ­մա­կերպ­ուած կեն­սու­նակ գո­յու­թիւնը կա­րե­ւոր է Սիր­իա­յի հա­մար, կա­րե­ւոր է սիր­ի­ա­հա­յու­թեան հա­մար, սփիւռ­քա­հա­յու­թեան եւ Հա­յաս­տա­նի հա­մար:

– Արդ­եօք ներ­կայ իրա­դար­ձու­թիւն­նե­րը առիթ չե՞ն ըն­ծա­յեր, որ քիչ մը աւե­լի քա­ղա­քա­կա­նա­նայ սուր­ի­ա­հայ մեր կեան­քը, կեն­սա­գոր­ծե­լո­վայն վար­կա­ծը` որ «Ամէն չա­րի­քի մէջ բա­րիք պէտք է փնտ­ռել»:

– Կար­ծում եմ, որ սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը ու­նի մեծ փո­թենց­եալ, նե­րուժ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւն, որը յա­ճախ հա­մա­պա­տաս­խան հնա­րա­ւո­րու­թիւն եւ աս­պա­րէզ չի ու­նե­ցել ցու­ցադ­րե­լու, բայց ես վս­տահ եմ, որ Սիր­իա­յում, գա­լիք Սիրիայում այդ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը կա­րող է ամ­բող­ջա­կան դր­սե­ւո­րում ու­նե­նալ, եւ էս­տեղ խօս­քը վե­րա­բե­րում է երկ­րին օգ­տա­կար լի­նե­լու, Հայ Դա­տի պայ­քա­րին օգ­տա­կար լի­նե­լու առու­մով, որով­հե­տեւ այդ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը հա­լէ­պա­հա­յու­թիւնը կամ սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը ու­նե­ցել են շատ-շատ տե­ղե­րում` մեզ հա­մար ապա­հո­վե­լով որակ եւ ան­շուշտ կա­րող է իս­կա­պէս Սիր­իա­յի մէջ դա իս­կա­պէս լի­նի մեծ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւն: Վաղ­ուայ Սիր­իա­յի մէջ ես վս­տահ եմ հա­յու­թիւնը նա­եւ կը կա­րո­ղա­նայ իրեն դր­սե­ւո­րի մէկ նոր յատ­կա­նի­շով, քա­ղա­քա­կան կազ­մա­կերպ­ուա­ծու­թեան իմաս­տով: Եւ այդ իմաս­տով պէտք է կա­րե­ւո­րել սիր­ի­ա­հա­յու­թեան կազ­մա­կերպ­ուած ու­ժեղ գո­յու­թիւնը այս երկ­րում, այս երկ­րի հա­մար եւ մեզ բո­լո­րիս հա­մար:

– Ներ­կայ տու­եալ­նե­րով մեր գաղութի տն­տե­սա­կան կա­ցու­թիւն­ըայդ­քան ալ փայ­լուն չէ: Խրա­խու­սիչ չէ մա­նա­ւանդ մեր դպ­րոց­նե­րու տն­տե­սա­կան իրա­վի­ճա­կը: Իսկ մեր դպ­րոց­նե­րը մեր ապա­գան են, ապա­գա­յի երաշ­խա­ւոր­ներն են: Այսօր տնտեսապէս վտանգուած ենք: Հ.Օ.Մ.-ը այս իմաս­տով նա­խա­ձեռ­նու­թիւն կա­տա­րեց, երա­նի այդ նա­խա­ձեռ­նու­թիւնը ըն­դար­ձակ­ուի եւ այլ կազ­մա­կեր­պու­թիւն­ներ նա­եւ մի­ա­նան սուր­ի­ա­հա­յու­թեան նպաս­տող ճի­գե­րուն:

-Այն ինչ որ խօ­սում էի սիր­ի­ա­հա­յու­թեան փոխօգ­նու­թեան հար­ցում եւ ընդ­հան­րա­պէս այս դժ­ուա­րու­թիւնը յաղ­թա­հա­րե­լու առու­մով, հայ­կա­կան կա­րո­ղա­կա­նու­թիւ­նից օգտ­ուե­լու առու­մով, առա­ջին հեր­թին մեր ազ­գա­յին դպ­րոց­ներն են, ապա մեր ազ­գա­յին կա­ռոյց­ներն ու միու­թիւն­ներն են, որոնք այդ դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րի եւ դժ­ուար օրե­րի բե­րու­մով չպէտք է կա­ղան, չպէտք է կաթ­ուա­ծա­հար լի­նեն, չպէտք է դան­դա­ղի, չպէտք է վնաս­ուի իրենց գոր­ծու­նէ­ու­թիւնը: Երկ­րորդ հեր­թին` խօս­քը վե­րա­բե­րում է առան­ձին կա­րի­քա­ւոր ըն­տա­նիք­նե­րի, ան­ձե­րի, որոնք եւս պէտք է տես­նեն թի­կունք, պէտք է տես­նեն օժան­դա­կու­թիւն, պէտք է տես­նեն տի­րու­թիւն անո­ղի շուն­չը այս գա­ղու­թի մէջ եւ այս­տեղ պէտք է մեր ամ­բողջ հայ­կա­կան կա­րո­ղա­կա­նու­թիւնը կա­րո­ղա­նանք հա­մա­կար­գել: Ին­քը սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը մեծ նե­րուժ ու­նի եւ այդ նե­րու­ժը բա­ւա­կան լուրջ եւ ծան­րակ­շիռ է, նախ պէտք է փոր­ձել կազ­մա­կեր­պել դա, բայց նա­եւ այս գոր­ծին մէջ պէտք է մաս­նա­կից դառ­նայ ամ­բողջ հա­յու­թիւնը:

– Առի­թէն օգտ­ուե­լով պի­տի խնդ­րենք անդ­րա­դառ­նալ նա­եւ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան կեան­քին, Հա­յաս­տա­նի ընտ­րու­թիւն­նե­րուն, Հ.Յ.Դ.-ի ընդ­հա­նուր կա­ցու­թեան: Ինչ­պէ՞ս կը գնա­հա­տէք 6 Մա­յի­սի խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րու ընդ­հա­նուր ար­դիւն­քը` ընդ­հան­րա­պէս միւս քա­ղա­քա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րուն եւ մաս­նա­ւո­րա­բար Հ.Յ.Դ.-ի հա­մար:

– Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան դաշ­տը չպէտք է գնա­հա­տել այդ ընտ­րու­թիւն­նե­րի ար­դիւնք­նե­րով եւ ոչ մէկ ու­ժի կա­րե­լի է գնա­հա­տել ձեռք­բեր­ուած ար­դիւնք­նե­րով, եթէ այդ սխալն անենք կը նշա­նա­կէ որ իշ­խա­նա­կան ու­ժե­րը, որոնք այ­սօր­ուայ կա­ցութ­եան պատ­ճառն են, հիմ­նա­կան դե­րա­կա­տարն են, այս ընտ­րու­թիւն­նե­րին, հա­ւա­քել են մօ­տա­ւո­րա­պէս 80%, դա կը նշա­նա­կի, որ այ­սօր­ուայ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը վա­յե­լում են ժո­ղովր­դի 80%-ի հա­մակ­րան­քը, այն ինչ որ իրա­կա­նու­թեան հետ չի հա­մա­պա­տաս­խա­նում այս տու­եա­լը եթէ նոյ­նիսկ մէ­կը բարձ­րա­ձայն յայ­տա­րա­րի, Հա­յաս­տա­նի նոյ­նիսկ եփած հա­ւե­րը կը սկ­սին ծի­ծա­ղել եւ եթէ այդ­պէս է, ու­րեմն միւս տու­եալ­ներն էլ ճիշդ չեն, միւս տու­եալ­ներն էլ հիմք չեն դա­տո­ղու­թիւն կա­տա­րե­լու կու­սա­կա­ցու­թիւն­նե­րի իրա­կան ժո­ղովր­դա­կա­նու­թեան իմաս­տով, բայց ինչ որ առու­մով այդ թուե­րը ար­ժէք են, այն իմաս­տով, որ եթէ կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րը չեն կա­րո­ղա­ցել ընտ­րու­թիւն­նե­րի ար­դիւն­քում իրենց իրա­կան ժո­ղովր­դա­կա­նու­թեան չա­փը ար­ձա­նագ­րել տալ, ու­րեմն նշա­նա­կում է դեռ գործ կայ անե­լիք այն­տեղ, շատ մեծ ժո­ղովր­դի հետ աշ­խա­տե­լու, պե­տա­կան «սիս­դէ­մի» հետ աշ­խա­տե­լու առու­մով մեծ անե­լիք կայ. այդ անե­լի­քից է որ մենք չպէտք է փա­խենք, եւ այդ գոր­ծի անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նից ել­նե­լով մենք մեզ չպէտք է խա­բենք, մենք յս­տակ գործ ու­նենք անե­լու Հա­յաս­տա­նում եւ այս­տեղ խօս­քը բնա­կա­նա­բար առա­ջին հեր­թին մեր կազ­մա­կեր­պու­թեան է վե­րա­բե­րում, մենք նա­եւ պէտք ու­նենք մեր հա­մա­կու­սակ­ցա­կան կա­ռոյ­ցի ամ­բող­ջա­կան գուր­գու­րան­քին, որ կա­րո­ղա­նանք Հա­յաս­տա­նի մէջ մեր կու­սակ­ցա­կան աշ­խա­տան­քը, ժո­ղովր­դի քա­ղա­քա­կան կազ­մա­կերպ­ման գոր­ծը իս­կա­պէս դնել ամուր հիմ­քե­րի վրայ, այդ­տեղ մենք լուրջ գործ ու­նենք անե­լու եւ պէտք է անենք:

– Ինչ­պէ՞ս կա­րե­լի է այ­լընտ­րան­քը կամ փըր­կու­թիւնը: Ժո­ղո­վուր­դին հա­մար ըն­կա­լե­լի ձե­ւով ինչ­պէ՞ս կա­րե­լի է հաս­նիլ փր­կու­թեան, ցան­կա­լի իշ­խա­նու­թեան կամ վար­չա­ձե­ւին, որ ար­դա­րու­թիւնը իրա­կա­նա­նայ, եւ մեր եր­կի­րը զար­գա­նայ, մեր ժո­ղո­վուր­դը բա­րօր պայ­ման­նե­րու եւ ար­դար հա­սա­րա­կար­գի մէջ ապ­րի:

– Որ­քան էլ որ այս ընտ­րու­թիւն­նե­րի մթ­նո­լոր­տը նուաս­տա­ցու­ցիչ էր եւ ան­բա­րո­յա­կան, որով­հե­տեւ փողն էր հիմ­նա­կան դե­րա­կա­տա­րը, բայց ես հա­ւա­տա­ցած եմ, որ այդ չա­փի ան­բա­րո­յա­կա­նու­թիւնը (չափը այնքան մեծ էր), նա­եւ ինչ որ տեղ սթա­փե­ցու­ցիչ էր, բայց շա­տե­րը հաս­կա­ցան, որ այդ հա­մա­տա­րած ան­բա­րո­յա­կա­նու­թիւնը ո՛չ ար­ձա­նագը­րու­թիւնը իր անու­նով գրան­ցած ու­ժի հա­մար յաղ­թա­նակ է, ոչ էլ մեր ժո­ղովր­դի հա­մար յաղ­թա­նակ է: Իսկ ինչ կը վե­րա­բե­րի փր­կու­թեան մա­սին, ան­շուշտ ես այն կազ­մա­կեր­պու­թեան պա­տաս­խա­նա­տու եմ, որը ու­նի հա­մա­պա­տաս­խան ինք­նավս­տա­հու­թիւն, որ մեր փր­կու­թիւնը մեր ծրագ­րե­րուն մէջ է, փր­կու­թիւնը մեր ցոյց տուած ուղ­ղու­թեան մէջ է եւ դա մենք կա­րո­ղա­նում ենք ապա­ցու­ցել այ­սօր խօս­քով, տրա­մա­բա­նու­թեամբ, բայց վա­ղը վս­տահ եմ որ կա­րող ենք ապա­ցու­ցել նա­եւ գոր­ծով: Իրա­կա­նաց­նե­լով այդ ծրա­գի­րը, հա­ւա­տում եմ որ գի­տա­կից շեր­տը, որը ընտ­րու­թիւն է կա­տա­րում ծրագ­րե­րի մէջ, ընտ­րու­թիւն է կա­տա­րում կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րի եւ քա­ղա­քա­կան մարդ­կանց կեն­սագ­րու­թիւն­նե­րը նկա­տի ու­նե­նա­լով, գա­ղա­փա­րա­խօ­սու­թիւնը նկա­տի ու­նե­նա­լով, նրանց կող­մից եւս սա հա­մո­զում է: Ուղ­ղա­կի այլ ելք չկայ, բա­ցի այն` որ մենք կա­րո­ղա­նանք մեր ժո­ղո­վուր­դին այն­պէս կազ­մա­կեր­պել, որ ին­քը եւս իր քուէ­ով այդ ծրագ­րի հա­մար ճա­նա­պարհ բա­ցի, քուէ­ին տէր ըլ­լայ: Ընտ­րու­թիւն­նե­րի ներ­կա­յաց­ուած մեր բլադ­ֆոր­մը ոչ թէ մեր կող­մից, շատ-շա­տե­րի կող­մից, եթէ չա­սեմ, բո­լո­րի կող­մից հա­մար­ուեց եւ ըն­դուն­ուեց իբ­րեւ ամե­նա­ճիշդ եւ ամե­նա­ր­է­ալ քա­ղա­քա­կան բլադ­ֆորմ: Բայց մի բան խան­գա­րեց մեզ, քա­ղա­քա­կան պայ­քա­րը չգ­նաց գա­ղա­փա­րա­կան պայ­քա­րի հետ մի­ա­սին, այ­սինքն քն­նու­թեան նիւթ չդար­ձան ծրա­գիր­նե­րը, բլադ­ֆորմ­նե­րը եւ դա ար­դէն գի­տակ­ցա­բար: Գի­տակ­ցա­բար շատ-շատ ու­ժեր խու­սա­փե­ցին այդ պայ­քա­րից, որով­հե­տեւ ի սկզբա­նէ հա­մոզ­ուե­ցին որ իրենք պարտ­ուած են այդ պայ­քա­րում, դրա հա­մար բո­լոր տե­սա­կի քա­ղա­քա­կան բա­նա­վէ­ճե­րը, որոնք կա­րող էին քն­նու­թեան առար­կայ դարձ­նել զա­նա­զան կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րի ծրա­գիրներն ու բլադ­ֆոր­մները, տե­ղի չու­նե­ցան եւ գրե­թէ շատ-շա­տե­րը մի­ա­բե­րան խու­սա­փե­ցին այդ քն­նար­կում­նե­րից, որով­հե­տեւ ի սկզ­բա­նէ ըն­դու­նե­ցին իրենց պար­տու­թիւնը:

– «Գան­ձա­սար»-ի ներ­կայ հա­մա­րով ի՞նչ կը պատ­գա­մէք սուր­ի­ա­հա­յու­թեան:

– Սիր­ի­ա­հա­յու­թեան հա­մար դժ­ուար օրեր են, դժ­ուար օրե­րում եթէ մատ­նե­րը չեն մի­ա­նում, բռունցք չեն դառ­նում, գլուխ չեն հա­նում որե­ւէ գործ: Այ­սօր մենք չպէտք է մտա­ծենք դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րից փա­խե­լու մա­սին, մենք պէտք է մտա­ծենք դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րը դի­մա­կա­յե­լու եւ յաղ­թա­հա­րե­լու մա­սին: Պէտք է կողք-կող­քի կանգ­նենք, թի­կունք-թի­կուն­քի կանգ­նենք, իւ­րա­քան­չիւր սիր­ի­ա­հայ իրեն սիր­ի­ա­հա­յու­թեան մաս զգայ եւ սիր­ի­ա­հա­յու­թիւնը իր կար­գին իրեն հայ ժո­ղո­վուր­դին մաս զգայ, որ­պէս­զի կա­րո­ղա­նանք մի­աս­նա­բար այս դժ­ուա­րու­թիւնը յաղ­թա­հա­րել: Կ՛անց­նեն այս օրե­րը, բայց սիր­ի­ա­հայ գա­ղու­թը պէտք է մնայ, պէտք է մնայ կեն­սու­նակ, որ­պէս­զի կա­րո­ղա­նայ իս­կա­պէս իր տեղն ու դե­րը ու­նե­նալ մեր իրա­կա­նու­թեան մէջ:

Leave a Comment