Սպառել է չարության չափաբաժինը
Posted on June 3, 2011, by admin, under Հարցազրույցներ.
ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հարցազրույցը «Երկիր» օրաթերթին
ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հավաստիացում է` Դաշնակցությանը չի նյարդայնացնում ՀԱԿ-իշխանություն երկխոսությունը: Ավելին` նա կարծում է, որ քաղաքական դաշտն այդպիսով դեպի բյուրեղացում է գնում: «Երկիր»-ի խնդրանքով Հրանտ Մարգարյանն անդրադարձավ նաեւ ՀԱԿ հանրահավաքի ժամանակ Տեր-Պետրոսյանի` ՀՅԴ-ի հասցեին հնչեցրած մեղադրանքներին:
– ՀԱԿ-ի վերջին հանրահավաքի ժամանակ իր ելույթում Կոնգրեսի առաջնորդը նշեց, որ որոշ քաղաքական ուժեր, այդ թվում Դաշնակցությունը, անհանգստանում են ՀԱԿ-իշխանություն երկխոսությունից: ՀՅԴ-ն անհանգստանալու պատճառներ ունի՞:
Մեզ առճակատումն էր մտահոգում եւ ոչ թե երկխոսությունը, սակայն այս ամենը չի կարելի միայն «երկխոսություն» բառով բացատրել: Տեր-Պետրոսյանն իր տակտիկայի մեջ հիմնական փոփոխություն մտցրեց: Եւ ինքը չի ուզում անկեղծանալ ու ասել, թե ինչո՞ւ այդ փոփոխությունը մտցրեց: Այս փոփոխությունների համար գուցե կային մի շարք պատճառներ: Առաջինը այն է, որ անցած երեք տարիների ընթացքում նա սպառել է չարության իր չափաբաժինը եւ այս տակտիկական փոփոխությամբ իր համար նոր իմիջ պետք է ձեւավորեր: Այս անգամ, հակառակ իր նախկին կեցվածքների, Ղարաբաղի քարը սրտին խփելով, երկրի կայունության, պետական անվտանգության, արտաքին ճնշումները բացառելու առումով ասպարեզ գալ: Թե որքանով հետեւողական կլինի ինքն այս հարցում, լուրջ կասկածում եմ, որովետեւ չարությունը եւ դրական մոտեցումը միայն ընտրությամբ չի, որ տեղի են ունենում: Մարդու տեսակն է մարդուն մղում ինչ որ գործելաոճի, պահվածքի: Ելույթի մեջ մի վտանգավոր հարց էլ կար. այն է, որ ասում են Սերժ Սարգսյանը, որպեսզի Ղարաբաղի հարցում զիջումների գնա, պետք է ունենա քաղաքական կայունություն, թե չէ պատերազմ կլինի: Այսինքն քաղաքական կայունությունը Տեր-Պետրոսյանի համար կարեւոր է միայն քաղաքական զիջումներ անելու համար: Պատճառներից մեկն էլ այն է, որ ինքը հասկացավ` առճակատումն իրեն հաջողություն չի բերի, ինքը սպառեց բոլոր հնարավորությունները եւ եւ վախեցավ պատասխանատվությունից: Դրական առումով վախեցավ: Երկրում կար ռեալ դժգոհություն, իրական դժգոհություն, սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակ եւ ժողովրդի պոռթկումը շատ էր հավանական: Ես չգիտեմ` Սերժ Սարգսյանը ինչքանով է բանակցությունների դիմում իրական համոզումներով, ինչքանով դիմում է իբրեւ ձեւականություն, դրա համար ասում եմ, որ երկխոսությունը երկուստեք էր ձեռնտու: Չեմ հավատում, որ Սերժ Սարգսյանը կարող է բանակցության նստել արտահերթ ընտրությունների օրակարգով: Ինչ մնում է մեր չարախոսությանը, չարակամությանը կամ նյարդայնանալուն, կարծում եմ դրա համար պատճառներ չկան. հակառակը` իրենց երկխոսությունից քաղաքական դաշտը բյուրեղանալու է: Ուժերը ցույց են տալու իրենց իրական էությունը, այն ինչ որ մենք էինք ասում` Լեւոն Տեր Պետրոսյանի եւ Սերժ Սարգսյանի կռիվը աթոռակռիվ է, ոչ թե համակարգային փոփոխության պայքար: Իրենք գնում են մեկ դաշտի մեջ հայտնվելու, ինչը մեզ կօգնի առաջիկա պայքարի մեջ ավելի դյուրությամբ պարզաբանումներ մտցնելու եւ ճիշտ ճանապարհով առաջնորդվելու իմաստով:
– Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը նաեւ իր խոսքում նշեց, որ ՀՅԴ-ն երբեք էլ մտահոգ չի եղել Ղարաբաղի հարցով: Դա ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
– Մեզ ամեն մեղքով կարելի էր մեղադրել, բացի այդ մեկից, իսկ Տեր-Պետրոսյանն այդ քայլին էլ դիմեց: Ասեմ, որ ինքը ուղղակի փորձում է իրականությունը ծուռ հայելու մեջ ցույց տալ: Իրականությունն այն է, որ Ղարաբաղի պայքարում մենք ոչ միայն անտարբեր չեն եղել, ոչ միայն մասնակից ենք եղել, այլ այդ պայքարը սկզբնական փուլում նույնիսկ կազմակերպել եւ ղեկավարել ենք եւ դրա ամենապարզ ապացույցն այն է, որ առաջին Գերագույն խորհուրդը Ղարաբաղում ստեղծվել է Դաշնակցության մեծամասնությամբ, Գերագույն խորհրդի առաջին նախագահը դաշնակցական է եղել, մեր մարտական խորհուրդն է ստանձնել առաջին շտաբի դերակատարությունը: Այդ պայքարի ընթացքում, ես կարծում էի Տեր-Պետրոսյանի գիտությամբ, բայց ոնց երեւում է` անգիտությամբ, ունեցել ենք խորքային համագործակցություն պաշտպանության նախարարության հետ: Այո, մենք ցույցերի դիմել ենք, մինչեւ 1994 թվականը, մենք հաճախ պարտադրsել ենք ցույցեր անել, որպեսզի իշխանությանը պարտավորեցնենք Ղարաբաղով զբաղվել եւ պայքարին տեր կանգնել: Դրանք չեն եղել իշխանափոխության համար, եղել են, որ պարտադրեն իշխանություններին` տեր կանգնել ղարաբաղյան պայքարին եւ պարտվողական տրամադրություններից նահանջի: Մենք այն ժամանակ էլ ունեցել ենք կարմիր գիծ մեզ համար, այն ինչը կբերեր Հայաստանի ապակայունացման եւ բանակի քայքայման, դրան չենք դիմել, որովհետեւ այդ ժամանակ մեզ համար գերխնդիրը Ղարաբաղի հարցն էր, Հայաստանի իշխանությանը տիրանալը չէր: Մենք այդպիսի նպատակ չէինք դրել մեր առաջ, թե չէ շատ ավելի տարբեր գործունեություն կարող էինք ծավալել Հայաստանում, որը չենք արել` ոչ թե որեւէ մեկին խաթր անելու համար, այլ չենք արել, որովհետեւ համոզված ենք եղել, որ դա Ղարաբաղին խանգարելու է: Փաստ է` 90-ից մինչեւ 92-ի ավարտը, երբ Ղարաբաղում ձեւավորվեց եւ բանակ կազմավորվեց, Հայաստանի պետականությունը այնտեղ ոչ պաշտոնապես, ոչ էլ ոչ պաշտոնապես ներկա չի եղել այնտեղ: Դրանից հետո է, որ փորձել է ներկայություն հաստատել, որովհետեւ անդրադարձել է, որ չղեկավարելով Ղարաբաղի պայքարը, այն չի կարող իր ուզած լուծմանը հասցնել: Իսկ Տեր Պետրոսյանի մոտ առաջին օրվանից մինչեւ այսօր, միշտ եղել է մի հարց` ձերբազատվել Ղարաբաղի հարցիցª եթե դա կունենա հայանպաստ լուծում` ավելի լավ, բայց ամեն դեպքում ազատվել ղարաբաղի հարցից: Սա է եղել իր քաղաքականությունը եւ նա իշխանությունը կորցրեց հենց այս քաղաքականության պատճառով Եւ հիմա ասել, որ մենք մտահոգված չենք եղել Ղարաբաղի հարցով, շատ անարդար է: Հավանաբար ինքը տեղյակ չի եղել: Ես հավատում եմ, հավանական է, որ տեղյալ չի եղել:
– Իսկ ինչո՞վ եք պայմանավորում նման հայտարարություններն այս փուլում:
– Հայաստանում բացի իշխանաաթոռակռիվը, բառիս բացարձակ իմաստով, կար նաեւ գաղափարական կռիվ, որն սկսում է տնտեսական-սոցիալական քաղաքականությունից, ավարտվում է ազգային հարցերով: Այս առումով մենք տարբեր բեւեռներում ենք գտնվում թե՛ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի, եւ թե՛ Սերժ Սարգսյանի հետ: Այդ առումով ես հավատացած եմ` հետզհետե պայքարը տեղի է ունենալու այս գաղափարների բեւեռացման մթնոլորտի մեջ եւ ոչ թե ընդդիմություն իշխանություն այսպես ասած ինքնանպատակ բեւեռացված մթնոլորտի մեջ: Այս պարագայում մենք հետզհետե գնալու ենք գաղափարական պայքարի եւ բեւեռացումը տեղի է ունենալու քաղաքական դաշտը գաղափարականանալու է` այն, ինչ մինչեւ հիմա չի եղել: Ինչպես կարող է սոցիալ-դեմոկրատ կուսակցությունը ծայրահեղ լիբերալ կուսակցության հետ, ազգային կուսակցությունըª ապազգայինի հետ մեկ դաշտում հայտնվի: Դա կարող է լինել մի դեպքում, երբ միացնող բան կա` նախագահական աթոռը, թե ումը այն կլինի: Իսկ այսօր հարցերը ավելի շատ ծանրանում են սոցիալ տնտեսական մակարդակի, Ղարաբաղի հարցի եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների ֆոնի վրա:
– Այսինքն ՀԱԿ-ն ու իշխանությունը այս հարցերում նույն բեւեռում ե՞ն:
– Թե հայ-թուրքական հարաբերությունների, թե Ղարաբաղի հարցով Լեւոն Տեր Պետրոսյան ավելի մեծ պարտվողական տրամադրություններ ունի, քան Սերժ Սարգսյանը, բայց երկուսն էլ, ընդհանուր առմամբ, պարտվողական տրամադրությունների դաշտում են:
Մարիա ԿԱՐԱԹՈՐՈՍՅԱՆ
